تومور مارکرها (نشانگرهای تومور) و 8 نکته در مورد آن
تومور مارکر چیست؟
تومور مارکر یا نشانگر تومور ماده‌ای است که در خون، ادرار یا بافت بدن یافت می‌شود. اصطلاح “تومور مارکر” به پروتئین‌هایی گفته می‌شود که هم توسط سلول‌های سالم و هم سلول‌های سرطانی در بدن ساخته می‌شوند. همچنین ممکن است به جهش، تغییر یا الگوهای دی ان ای تومور اشاره داشته باشد. تومور مارکرها نشانگرهای زیستی نیز نامیده می‌شوند.
از آزمایشات نشانگر تومور برای دانستن این موضوع که آیا سرطان دارید یا خیر استفاده می‌شود. این آزمایشات همچنین می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا اطلاعات بیشتری درباره سرطان شما به دست آورده و به برنامه‌ریزی درمان نیز کمک می‌کنند. بنابراین پزشکان در طی مراحل مختلف تشخیص سرطان، درمان و مراقبت‌های پس از درمان انجام آزمایش‌های تومور مارکرها را توصیه می‌کنند. در ادامه این مقاله به بررسی چند نکته در مورد تومور مارکرها می‌پردازیم.
چرا از آزمایشات تومور مارکر استفاده می‌شود؟
در کنار سایر آزمایشات، آزمایشات تومور مارکر می‌تواند به پزشکان در تشخیص سرطان و برنامه‌ریزی درمان کمک کند. این که چرا، چه زمانی و چند بار این آزمایشات انجام می‌شود، از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. به ندرت، از آزمایشات نشانگرهای تومور برای غربالگری نوع خاصی از سرطان استفاده می‌شود؛ اما پزشکان عمدتا از آزمایشات تومور مارکر استفاده می‌کنند تا:
- تصمیم بگیرند که چه نوع درمان یا ترکیب چه روش‌های درمانی برای نوع خاصی از سرطان بهتر جواب می‌دهند
- مشخص کنند که یک شیوه درمان چقدر خوب عمل می‌کند
- احتمال بهبودی فرد را پیش‌بینی کنند
- پیش‌بینی کنند که چقدر احتمال دارد سرطان پس از درمان دوباره عود کند و در صورت بروز آن را پیدا کنند
آیا انواع مختلفی از نشانگرهای تومور وجود دارد؟
برای انواع مختلف سرطان، تومور مارکرهای متفاوتی وجود دارد. تومور مارکرهای خاصی فقط با ۱ نوع سرطان در ارتباط هستند. سایر تومور مارکرها با بیش از ۱ نوع سرطان در ارتباط هستند. با این حال، بسیاری از سرطان‌ها نشانگر تومور شناخته‌شده‌ای ندارند؛ بنابراین آزمایش نشانگر تومور ممکن است یک گزینه نباشد. محققان همچنان به دنبال تومور مارکرهای جدید و موثرتر هستند.
چگونه آزمایش تومور مارکر می‌تواند درمان سرطان را هدایت کند؟
درک این که تومور مارکرها چگونه می‌توانند بر روی گزینه‌های درمانی شما تاثیر بگذارند ممکن است پیچیده باشد، اما یک مثال می‌تواند به درک بهتر این موضوع کمک کند. به عنوان مثال، سرطان پستان در مراحل اولیه دارای تومور مارکرهای خاص است که می‌تواند به پزشکان کمک کند تا درمان فردی را تنظیم کنند. اگر فردی به این بیماری مبتلا شود، پزشک ممکن است تومور مارکرهایی که تحت عنوان گیرنده استروژن (ER) و گیرنده پروژسترون (PR) شناخته می‌شوند را آزمایش کنند. اگر این آزمایشات مثبت باشند، پزشک می‌داند که بیمار احتمالا با هورمون درمانی با موفقیت درمان می‌شود.
محدودیت‌های آزمایش تومور مارکر چیست؟
آزمایش‌های نشانگر تومور می‌تواند اطلاعات مفیدی را ارائه دهد، اما بی‌خطر نیستند. فقط به این دلیل که فردی نشانگر تومور دارد، به معنای وجود سرطان یا بازگشت آن نیست. شرایط دیگری نیز می‌توانند سطح تومور مارکرها را افزایش دهند. محدودیت‌های دیگر عبارتند از:
- نشانگرهای توموری می‌توانند با گذشت زمان بالا و پایین شوند و این امر اندازه‌گیری آن‌ها را دشوار می‌کند
- سطح یک تومور مارکر ممکن است تا پس از پیشرفت سرطان بالا نرود
- بعضی از سرطان‌ها نشانگرهای توموری ایجاد نمی‌کنند که با آزمایش تشخیص داده شود
- بعضی از افراد علیرغم این که نوع سرطان آن‌ها باعث ایجاد نشانگر سرطان می‌شود اما سطح تومور مارکر آن‌ها بالا نیست
آزمایشات تومور مارکرها چگونه انجام می‌شود؟
برای آزمایش تومور مارکرها سه روش وجود دارد: آزمایش خون، آزمایش ادرار یا بیوپسی. در روش اول و دوم نمونه‌ای از خون یا ادرار شما برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در روش بیوپسی، پزشک مقدار کمی از بافت را برداشته که توسط یک آسیب‌شناس تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود. ممکن است لازم باشد آزمایشات نشانگر تومور را تکرار کنید، زیرا سطح تومور مارکر می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند.
چه چیزی باید درباره نتایج آزمایش تومور مارکر بدانم؟
این احتمال وجود دارد که آزمایش تومور مارکر “مثبت کاذب” باشد. این بدان معناست که نتایج نشان می‌دهد که فرد مبتلا به سرطان است یا این که سرطان در حال رشد است، در حالی که سرطان وجود ندارد. آزمایش نشانگر تومور همچنین می‌تواند “منفی کاذب” باشد، این بدان معناست که نتایج نشان می‌دهد که فرد سرطان ندارد در حالی که فرد به سرطان مبتلا است. به همین دلیل است که معمولا سایر آزمایش‌های تشخیصی همراه با آزمایش تومور مارکرها انجام می‌شود.
- چگونه می‌توانم در مورد تومور مارکرها و آزمایش‌های تومور مارکر اطلاعات بیشتری کسب کنم؟
از پزشک خود بخواهید تا اطلاعات عمومی در مورد تومور مارکرها و آزمایش تومور مارکر را در اختیار شما قرار دهد. همچنین می‌توانید با مراجعه به وبسایت tebonco.com در بخش کلینیک‌ها، اطلاعات لازم در خصوص آزمایشگاه‌هایی که تست نشانگر تومور را انجام می‌دهند، کسب کنید.
آیا من به آزمایش تومور مارکر نیاز دارم؟
اگر در حال حاضر تحت درمان سرطان هستید، درمان سرطان خود را به پایان رسانده‌اید یا به دلیل سابقه خانوادگی یا دلایل دیگر خطر ابتلا به سرطان در شما زیاد است، ممکن است به آزمایش تومور مارکر نیاز داشته باشید.
سخن آخر
تومور مارکرها پروتئین‌هایی هستند که هم توسط سلول‌های سرطانی و هم سلول‌های غیرسرطانی ایجاد می‌شوند. همان‌طور که در بالا هم گفته شد این آزمایشات بیشتر برای آگاهی از این مسئله که آیا سرطان شما گسترش یافته است، درمان شما مؤثر بوده است و یا این که سرطان بعد از پایان درمان عود کرده است مورد استفاده قرار می‌گیرند. تومور مارکرها به ندرت در غربالگری سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
