همه چیز درباره تغذیه در درمان سرطان

تغذیه سالم همیشه نقش مهمی در تمام قسمت‌های زندگیمان داشته، چه برای سالم ماندن و چه برای خوب شدن در زمان بیماری. تغذیه افراد سرطانی هم به همین دلیل خیلی مهم است. بنابراین، خوردن غذاهای مناسب قبل، حین و بعد از درمان سرطان می‌تواند به بیمار کمک کند تا احساس بهتری داشته و قوی‌تر بماند. یک رژیم غذایی سالم شامل غذاها و مایعات دارای مواد مغذی مهم (ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین، کربوهیدرات‌ها، چربی و آب) است که بدن به آن‌ها نیاز دارد.

چرا تغذیه در سرطان مهم است؟

خیلی از بیماران، به خاطر علائم سرطان و عوارض جانبی درمان، خوردن و نوشیدن برایشان سخت می‌شود. بعضی از روش‌های درمان سرطان مثل شیمی درمانی، پرتودرمانی، جراحی، ایمونوتراپی، هورمون تراپی یا پیوند سلول‌های مغز استخوان بر تغذیه فرد مبتلا تأثیر می‌گذارد و به سختی می‌تواند مواد مغذی کافی برای سالم ماندن را دریافت کند.

سرطان و درمان آن ممکن است باعث سوءتغذیه بشود و بر طعم، بو، اشتها و همچنین بر توانایی خوردن غذا و جذب مواد مغذی مورد نیاز بدن تأثیر بگذارد. سوء تغذیه باعث می‌شود که بیمار ضعیف، خسته و ناتوان از مبارزه با عفونت شود. در صورت رشد سرطان، سوءتغذیه ممکن است بدتر شود. بی‌اشتهایی و ضعف بنیه و لاغری از عوارض سوءتغذیه در بیماران مبتلا به سرطان است. بی‌اشتهایی می‌تواند در مراحل اولیه سرطان یا بعد از آن پیش بیاید. ضعف بنیه و لاغری معمولاً در بیمارانی که دارای تومور هستند شایع‌تر است. خوردن مقدار مناسب پروتئین و کالری برای بهبودی، مقابله با عفونت و داشتن انرژی کافی مهم است.

تغذیه درمانی چیست و چطور به درمان سرطان کمک می‌کند؟

تغذیه درمانی به بیماران سرطانی کمک می‌کند تا وزن مناسبی داشته، توان بدنی خود را حفظ کرده و بافت بدنشان را سالم نگه دارند. این نوع درمان در کاهش عوارض جانبی در طول درمان و بعد از آن مؤثر است. حضور یک متخصص تغذیه بیماران سرطانی به عنوان بخشی از تیم درمان که به خوب شدن سرطان کمک می‌کند، امری کاملاً ضروری است. متخصص تغذیه به منظور مدیریت رژیم غذایی بیماران سرطانی ، در طول درمان و بعد از بهبودی، با بیماران، خانواده‌های آن‌ها و بقیه تیم درمان همکاری خواهد کرد. از آن جایی  که عوارض جانبی سرطان یا درمان سرطان بر تغذیه طبیعی تأثیر می‌گذارد، با ایجاد تغییراتی می‌توان به بیمار کمک کرد تا مواد مغذی مورد نیاز خود را بدست آورد.

تأثیر شیمی درمانی و هورمون درمانی بر تغذیه بیماران سرطانی

در شیمی درمانی تمام سلول‌‌های بدن تحت تأثیر قرار گرفته و برای توقف رشد سلول‌های سرطانی یا از بین بردن آن‌ها از دارو استفاده می‌شود. هم زمان سلول‌های سالم بدن که به طور طبیعی رشد کرده  و به سرعت تقسیم می‌شوند ممکن است از بین بروند که شامل سلول‌های دهان و دستگاه گوارش هم است.

هورمون درمانی باعث افزایش، توقف یا حذف هورمون‌ها می‌شود که برای کند کردن یا توقف رشد بعضی از سرطان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از انواع هورمون درمانی‌ها ممکن است باعث افزایش وزن شوند.

شیمی درمانی و هورمون درمانی باعث ایجاد مشکلات تغذیه‌ای مختلفی می‌شوند. عوارض جانبی شیمی درمانی ممکن است باعث بروز مشکل در خوردن و هضم غذا شود. وقتی که بیش از یک داروی شیمی درمانی تجویز شود، هر دارویی ممکن است عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند یا وقتی داروها باعث ایجاد عوارض جانبی یکسان شوند، ممکن است عارضه جانبی شدیدتر بشود.

موارد زیر شایع‌ترین عوارض جانبی شیمی درمانی  و هورمون درمانی است:

• بی اشتهایی
• حالت تهوع
• استفراغ
• خشکی دهان
• زخم‌های دهان یا گلو
• تغییر در طعم غذا
• مشکل بلع
• احساس سیری پس از خوردن مقدار کمی غذا
• یبوست
• اسهال
• افزایش وزن

تأثیر پرتودرمانی بر تغذیه بیماران سرطانی

در این روش سلول‌های سرطانی و سلول‌های سالم در ناحیه درمان از بین می‌روند. شدت عوارض پرتو درمانی به موارد زیر بستگی دارد:

• قسمتی از بدن که تحت درمان است
• مقدار کل تشعشع و نحوه دریافت آن

پرتودرمانی در هر قسمت از دستگاه گوارش عوارضی دارد که باعث ایجاد مشکلات مرتبط با تغذیه می‌شود. بیشتر عوارض جانبی دو تا سه هفته بعد از شروع پرتودرمانی شروع شده و چند هفته پس از اتمام آن از بین می‌روند. بعضی از عوارض جانبی ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها بعد از پایان درمان ادامه داشته باشند.

برخی از عوارض رایج پرتودرمانی  شامل این موارد است:

پرتودرمانی به مغز  یا سر و گردن

• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع
• استفراغ
• خشکی دهان
• زخم‌های دهان و لثه
• تغییر در طعم غذا
• مشکل بلع
• درد هنگام بلع
• ناتوانی در باز کردن کامل دهان

پرتودرمانی به قفسه سینه

• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع
• استفراغ
• مشکل بلع غذا
• درد هنگام بلعیدن
• مشکلات خفگی یا تنفس ناشی از تغییر در قسمت بالایی مری

پرتودرمانی به شکم، لگن یا راست روده

• حالت تهوع
• استفراغ
• انسداد روده
• کولیت
• اسهال

تأثیر جراحی بر تغذیه بیماران سرطانی

جراحی نیاز بدن به مواد مغذی و انرژی را بیشتر می‌کند. بدن برای بهبود زخم‌ها، مبارزه با عفونت و بهبودی از جراحی به انرژی و مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. اگر بیمار قبل از عمل دچار سوءتغذیه باشد، ممکن است در روند بهبودی تأخیر ایجاد شده یا دچار عفونت شود. برای این قبیل بیماران، ممکن است مراقبت از تغذیه قبل از عمل شروع شود. جراحی سر، گردن، مری، معده یا روده ممکن است بر تغذیه تأثیر بگذارد.

جراحی یکی از رایج‌‌ترین روش‌‌های درمان سرطان است. جراحی می‌‌تواند تمام یا بخشی از اندام‌‌های خاص را از بین برده و بر توانایی بیمار در خوردن و هضم غذا تأثیر بگذارد. بعضی از مشکلات ناشی از عمل جراحی شامل موارد زیر است:

• از دست دادن اشتها
• مشکل در جویدن
• مشکل بلعیدن
• احساس سیری پس از خوردن مقدار کمی غذا

تأثیر ایمونوتراپی بر تغذیه بیماران سرطانی

ایمونوتراپی هم ممکن است بر تغذیه تأثیر بگذارد. عوارض جانبی ایمونوتراپی بسته به نوع داروی آن برای هر بیمار متفاوت است. مشکلات زیر در خصوص تغذیه در درمان با ایمونوتراپی رایج هستند:

• خستگی
• تب
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال

تأثیر پیوند سلول‌‌های بنیادی بر تغذیه بیماران سرطانی

بیمارانی که پیوند سلول‌‌های بنیادی دریافت می‌‌کنند نیازهای غذایی خاصی دارند. شیمی درمانی، پرتودرمانی و سایر داروهای استفاده شده قبل یا حین پیوند سلول‌‌های بنیادی ممکن است عوارضی ایجاد کنند که مانع خوردن و هضم غذا شوند. عوارض جانبی رایج پیوند سلول‌های بنیادی بر تغذیه شامل موارد زیر است:

• زخم دهان و گلو
• اسهال

بیمارانی که پیوند سلول‌‌های بنیادی دریافت می‌‌کنند، در معرض ابتلا به عفونت قرار دارند. شیمی درمانی یا پرتودرمانی قبل از پیوند، تعداد گلبول‌‌های سفید خون را که با عفونت مبارزه می‌کنند، کاهش می‌دهد. آگاهی در مورد استفاده از مواد غذایی که از عفونت جلوگیری می‌کنند، برای این بیماران ضروری است. پیوند سلول‌‌های بنیادی بر دستگاه گوارش یا کبد تأثیر گذاشته و توانایی بیمار در خوردن یا جذب مواد مغذی از مواد غذایی را تغییر می‌‌دهد.

به تغدیه‌ات اهمیت بده

یادتان باشد که سلامتی، ثروت است و یکی از راه‌های به دست آوردن این ثروت تغذیه مناسب است. یک رژیم غذایی سالم همیشه و در همه حال مهم بوده و هست، چه برسد به زمانی که تحت درمان سرطان باشید و نیاز به انرژی بیشتری داشته باشید. گزینه‌ های غذایی‌تان موقع ابتلا به سرطان و زمانی که تحت درمان هستید ممکن است با چیزی که قبلاً استفاده می‌‌کرده‌اید خیلی فرق کند، ولی در کل یکی از اصول تغذیه در بیماران سرطانی این است که سعی کنید وزن خود را ثابت نگه دارید. همچنین، برای به حداقل رساندن تغییرات وزنی، به دست آوردن بهبودی و حفظ انرژی لازم برای مقابله با همه چالش‌های جدید، انواع مختلفی از غذاهای پر کالری و دارای پروتئین بالا را مصرف کنید. در آخر به ما و مخصوصاً به خودتان قول بدهید که مراقب سلامتی‌تان باشید.