دلایل ریزش مو در زنان که باید بدانید
اگر اخیراً قسمتی از پوست سر خود را می‌بینید، اگر نقاط سفید رنگ روی پوست سر خود دارید، اگر بیش از 125 تار مو در طول روز از دست می‌دهید؛ شما دچار ریزش مو هستید و بهتر است به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. الگوهای متفاوت ریزش مو با علل مختلفی وجود دارند که باعث این عارضه می‌شوند. اگرچه پیشگیری از ریزش مو تا حدودی مشکل به نظر می‌رسد، اما با رسیدگی به موقع و زیر نظر پزشک متخصص قابل درمان است.
ریزش موی زنانه چیست؟
ریزش موی زنانه از دست دادن شدید و غیرمنتظره موی سر است. عموماً انسان به صورت طبیعی بین 50 تا 100 تار مو را در روز از دست می‌دهد که یک مکانیسم طبیعی است. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که این تعادل به هم خورده و تعداد ریزش مو از تعداد تار موهایی که رشد می‌کنند بیشتر می‌شود. ریزش موی طبیعی با بیماری ریزش مو متفاوت است. به همین دلیل در پزشکی بیماری ریزش مو آلوپسی نامگذاری شده است. مو تقریباً در تمامی قسمت‌های پوست بدن (به غیر از کف دست، کف انگشتان پا، پلک و…) رشد می‌کند. موی سبک، ظریف و کوتاه را که بیشتر سطح بدن را می‌پوشاند موی ولوس می‌نامند.
چرخه رشد مو چگونه است؟
در ابتدا باید چرخه رشد مو را توضیح دهیم. مو در طی سه چرخه رشد می‌کند که در ادامه بیان شده است.
- فاز آناژن یا رشد: این فاز بین 2 تا 8 سال طول می‌کشد. موهایی که در این فاز هستند بین 85 تا 90 درصد موهای سر شما را تشکیل می‌دهند.
- فاز کاتاژن یا انتقالی: مدت زمانی است که فولیکول مو کوچک شده و بین 2 تا 3 هفته زمان می‌برد.
- فاز تلوژن یا فاز سکون: این فاز بین 2 تا 4 ماه بوده که پس از آن مو از پوست سر جدا می‌شود.
موهای کوتاه‌تر مانند مژه، موی روی پوست بازو، پا، ابرو فاز آناژن کوتاه‌تری (حدود یک ماه) دارند. موی پوست سر می‌تواند تا 6 سال و یا بیشتر عمر داشته باشد.
انواع ریزش مو کدام است؟
سه نوع کلی ریزش مو شامل ریزش آناژن، تلوژن و FPHL است که در ادامه توضیح می‌دهیم.
- ریزش آناژن: این نوع ریزش بر اثر مصرف داروهایی (مانند شیمی درمانی) است که به فولیکول مو آسیب می‌زنند. ترکیبات سمی مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی و برخی داروها می‌توانند این نوع ریزش را ایجاد کنند. این موضوع باعث ریزش شدید موها در تمامی قسمت‌های بدن خواهد شد. این نوع ریزش بر تارهای در حال رشد نیز اثر می‌گذارد. در برخی موارد که فولیکول مو آسیب می‌بیند از دست دادن مو به صورت دائمی است.
- ریزش تلوژن: این مدل ریزش بر اثر ورود تعداد بالایی از فولیکول‌ها به فاز تلوژن (ریزش) بوده که در آن تمامی موها در این فاز از پوست سر جدا می‌شوند. استرس و یا شوک شدید به بدن باعث ریزش موقت مو می‌شود. این دسته‌بندی شامل مواردی مانند کاهش شدید وزن، انجام عمل جراحی، کم‌خونی و برخی بیماری‌ها است. استرس شدید روحی مانند بیماری‌های روانی، از دست دادن دوست یا فردی از اعضای خانواده و … می‌تواند این نوع ریزش را ایجاد کند. مشکلات تیروئید و همچنین دارو و مکمل‌هایی مانند داروهای فشار خون، نقرس و مصرف مقادیر زیادی از ویتامین A نیز بر این نوع ریزش مو تأثیرگذار هستند. تغییراتی هورمونی بر اثر حاملگی، یائسگی یا مصرف داروهای پیشگیری از بارداری نیز می‌توانند عامل این نوع ریزش موی سر باشند.
- آلوپسی آندروژنیک که با نام‌های آلوپسی با الگوی زنانه شناخته‌می‌شود: این نوع ریزش از همه متداول‌تر بوده و مو در بالای سر و کناره‌ها نازک شده و دچار ریزش می‌شود. داشتن ژن خانوادگی در این نوع ریزش بسیار مؤثر است. ژن‌هایی در ارتباط با موی نازک و ریزش مو در افراد وجود دارد. همچنین تغییرات هورمونی ناشی از تغییر سن می‌تواند باعث کچلی و ریزش مو شود. بروز یائسگی و کاهش استروژن در طول یائسگی باعث بروز این نوع ریزش مو می‌شود.
ریزش مو در زنان تا چه میزان شایع است؟
برخلاف باور عموم ریزش مو در زنان همانند مردان مشاهده می‌شود. بیش از 50 درصد بانوان دچار ریزش موی قابل‌توجه در طول عمر خود می‌شوند. بیشترین عامل در ریزش موی زنان FPHL یا ریزش مو با الگوی زنانه بوده که بیش از یک سوم زنان حساس را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
کدام دسته از بانوان بیشتر مستعد ریزش مو هستند؟
هر دختر و یا زنی مستعد ریزش مو است. البته عواملی وجود دارند که می‌تواند روند ریزش مو را سرعت ببخشد:
- زنان بالای 40 سال
- زنانی که اخیراً زایمان کرده‌اند
- زنانی که تحت شیمی درمانی و یا درمان با داروهای دیگر هستند
- زنانی که موی خود را دم اسبی و یا با کش‌های محکم می‌بندند و یا از ترکیبات شیمیایی بر روی موی خود استفاده می‌کنند
خرافه‌ها در ارتباط با ریزش مو
مواردی هستند که به صورت عامیانه بین مردم درباره ریزش مو گفته شده و هیچ کدام صحیح نیستند:
1- شما به علت مصرف زیاد شامپو دچار ریزش مو شدهاید
2- شما به علت رنگ کردن موی خود دچار ریزش شدهاید
3- شوره سر باعث ریزش مو در زنان می‌شود
4- استرس باعث ریزش دائمی مو در زنان می‌شود
5- اگر موی خود را از ته بتراشید ضخامت مو افزایش می‌یابد
6- اگر شما بر خلاف جاذبه قرار بگیرید گردش خون در سر زیاد شده و رشد مو افزایش می‌یابد
7- اگر شما موی خود را به میزان زیاد شانه کنید باعث افزایش رشد مو می‌شود
8- کلاه و عرق‌گیر باعث ریزش مو در زنان می‌شود
9- زنان تحصیل کرده بیشتر در معرض ریزش مو هستند
تمامی موارد ذکر شده در بالا اشتباه بوده و هیچ پایه علمی ندارد.
علائم و علل ریزش مو در زنان
این که چه چیزی باعث ریزش مو در زنان می‌شوداز سؤالات رایج در این خصوص است که در ادامه برخی از علائم و علل ریزش مو در زنان بررسی می‌شود.
- مدل مو: مدل موی شما در صورتی که باعث کشیده شدن آن از ریشه شود باعث ریزش مو می‌شود. مدل موی دم اسبی و بافتن موها از جمله این موارد است. این مدل از ریزش مو را آلوپسی کششی می‌نامند. اگر به فولیکول مو آسیب وارد شده باشد مو به صورت دائمی از دست رفته است.
- کمبود ویتامین
- رژیم‌های ویژه (مثلاً رژیم کاهش وزن)
- شکست مو و یا مصرف ترکیبات شیمیایی غیراستاندارد
برخی بیماری‌ها وجود دارند که می‌توانند ریزش مو را تحت تأثیر قرار دهند. برای مثال بیماری آلوپسی آریتا که یک بیماری خودایمنی پوست بوده و باعث ریزش موی سر شده و می‌تواند در قسمت‌های دیگر بدن نیز دیده شود. این وضعیت معمولاً پایدار نیست و مجدد به حالت نرمال باز خواهد گشت.
چه ارتباطی میان یائسگی و ریزش مو در زنان وجود دارد؟
در طول یائسگی، ممکن است یکی از دو حالت زیر را مشاهده کنید. ممکن است در قسمت‌هایی که قبلاً مویی وجود نداشته تارهای مو شروع به رشد کنند و یا قسمت‌های دارای مو دچار نازکی و یا ریزش شوند. یک دلیل آن تغییرات سطح هورمونی در بدن است. استروژن و پروژسترون کاهش یافته و به دنبال آن سطح آندروژن دچار افزایش می‌شود. در طول و پس از یائسگی، ممکن است مو به دلیل کوچک شدن فولیکول مو نازک‌تر شود. موها در این دوره آهسته‌تر رشد کرده و راحت‌تر از پوست سر جدا می‌شوند.
در این شرایط حتماً با پزشک خود مشورت کنید. معمولاً پزشک با استفاده از یک تاریخچه کامل و بررسی شرایط فعلی شما دارو تجویز خواهد کرد. ممکن است این ریزش مرتبط با سطح آهن در بدن و یا مشکلات تیروئیدی باشد. در برخی موارد مصرف داروی جدید باعث افزایش ریزش مو شده و بر کیفیت رشد مو تأثیر خواهد گذاشت.
علائم ریزش مو در زنان چیست؟
چنانچه یکی از علائم زیر را مشاهده کردید شما دچار ریزش مو شدهاید:
- مشاهده تعداد بیش از حد مو روی شانه، کف اتاق، کف حمام و یا روی بالشت
- مشاهده یک کانون متفاوت روی پوست سر که موها در آن ناحیه نازک‌تر بوده و یا فاقد مو است
- دیدن پوست سر از لای موها
- کاهش ضخامت موی جمع شده هنگام استایل دم اسبی
- افزایش موارد شکستگی مو
آزمایش‌ها برای تشخیص ریزش مو
شاید برای شما این سؤال پیش بیاید که چگونه یک متخصص پوست ریزش را تشخیص داده و چه تست‌هایی انجام می‌دهد. تست‌هایی که به منظور تشخیص این بیماری در زنان استفاده می‌شود می‌تواند ساده و یا پیچیده باشد.
- به آرامی انگشتان را وارد مو کرده و تا نوک موها ادامه می‌دهیم. میزان تارهای مو می‌تواند نشانه‌ای از میزان ریزش مو باشد
- انجام تست خون به منظور تعیین سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی و همچنین سطح هورمون‌ها در بدن
- نمونه‌برداری از پوست سر و انجام آزمایشات مربوطه
- مشاهده پوست و موی سر زیر میکروسکوپ و تریکوسکوپ
سؤالاتی که متخصص پوست و مو به منظور تشخیص و دسته‌بندی نوع ریزش مو از شما می‌پرسد
- از چه محصولاتی برای موی خود استفاده می‌کنید؟
- از چه محصولاتی برای حالت‌دهی به موی خود استفاده می‌کنید؟
- رژیم غذایی هفتگی شما چیست؟
- آیا عادت دارید با موهای خود بازی کنید و یا موی خود را بکشید؟
- آیا کسی از افراد درجه یک در خانواده شما دچار ریزش مو است؟
- آیا اخیراً دچار استرس شدید شدهاید؟
- دارو و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید را شرح دهید
- آیا ریزش مو قبلاً نیز برای شما اتفاق افتاده است؟
- چه مدت است که ریزش مو دارید؟
- آیا ریزش مو تنها در سر شماست یا در نقاط دیگر بدن نیز اتفاق می‌افتد؟
- آیا عاملی وجود دارد که ریزش موی شما را شدیدتر کند؟
- آیا عاملی وجود دارد که ریزش موی شما را کاهش دهد؟
- آیا ریزش موی شما شرایطی است یا به صورت مستمر؟
- آیا الگو و یا سرعت رشد موی شما دچار تغییرات شده است؟
- آیا موی شما بیشتر از حالت عادی می‌شکند؟
مدیریت و درمان ریزش مو
ریزش مو در طول زمان چگونه درمان می‌شود و چه دارو یا مکملی به درمان ریزش موی سر در زنان کمک می‌کند؟ برای پاسخ دادن به این سؤال ابتدا باید علت ریزش مو را پیدا کنید.
- در صورتی که ریزش مو بر اثر تغییرات هورمونی ناشی از حاملگی و یا استرس باشد معمولاً درمان خاصی انجام نمی‌شود. ریزش مو پس از گذشت یک دوره متوقف خواهد شد.
- در صورتی که ریزش مو به دلیل نوع حالت‌دهی و یا بستن موها باشد درمان آن ساده بوده و با تغییر نوع حالت‌دهی و استایل مو قابل درمان است.
- اگر ریزش مو ناشی از کمبود مواد مغذی باشد ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های مغذی داشته باشید. به عنوان مثال مصرف روزانه مکمل مولتی ویتامین و یا مصرف 3 تا 5 میلی‌گرم بیوتین ممکن است ریزش مو را درمان کند.
- بسیاری از داروها با تأیید وزارت بهداشت ایران وجود داشته که به منظور درمان انواع ریزش مو تجویز می‌شوند. ترکیباتی وجود دارند که با اثبات اثربخشی هنوز مورد تأیید مراجع ذی‌صلاح قرار نگرفته‌اند. از جمله این ترکیبات که در درمان ریزش موی زنان استفاده می‌شود می‌توان موارد زیر را نام برد:
- اسپیرونولاکتون و دیگر ترکیبات ضدآندروژن
- فیناستراید و دیگر ترکیبات مهارکننده آنزیم آلفا-ردوکتاز
- استروژن
- آنالوگ‌های پروستاگلاندین
- استروئید
توجه داشته باشید که زنانی که قبل از یائسگی دچار ریزش مو می‌شوند باید برای مصرف بسیاری از داروها زیر نظر پزشک متخصص باشند. برخی از این داروها برای زنان باردار مخاطره‌آمیز است.
- عمل کاشت مو یکی از گزینه‌ها جهت مقابله با ریزش مو است. تکه‌های کوچکی از پوست سر که دارای فولیکول‌های سالم هستند برداشت شده و به قسمت مورد نظر پیوند داده می‌شود. از معایب این روش احتمال ایجاد عفونت و یا فولیکولیت بوده که باعث شک ریزش و توقف رویش مجدد مو خواهد شد.
- تزریق پلاسمای غنی از پروتئین یا PRP نیز یکی از روش‌های محرک رشد مجدد مو محسوب می‌شود. معمولاً PRP از خون بیمار استخراج شده و پلاکت آن حذف می‌گردد.
- میکرونیدلینگ یک روش دیگر جهت تحریک رشد مجدد مو بوده که معمولاً همراه با درمان‌های دارویی تجویز می‌شود.
پیشگیری از ریزش مو در زنان
پیشگیری از ریزش مو در زنان اگر به دلیل بیماری، سن بالا، عوامل وراثتی و یا استرس‌های فیزیکی یا آسیب باشد قابل پیشگیری نیست. اما اگر ریزش مو به دلیل ترکیبات شیمیایی و یا استایل مو باشد با دوری از عامل آن قابل پیشگیری است. به طور کلی استایل خوب زندگی مانند مصرف غذاهای سالم، ورزش، مصرف کامل مواد مغذی، عدم استعمال دخانیات تا حد زیادی از بروز ریزش مو جلوگیری می‌کند.
نکاتی کاربردی در ارتباط با ریزش مو در زنان
نکات زیر مرتبط با آرایشگر و استایل موی شما بوده که باعث می‌شوند بتوانید دوره ریزش مو را راحت‌تر بگذرانید
- رنگ کردن موها حجم موهای شما را بیشتر نشان می‌دهد.
- ماساژ سر زمانی که موهای شما توسط آرایشگر شسته می‌شود با افزایش جریان خون به تقویت مو کمک شایانی خواهد کرد.
- کوتاه کردن مو و ایجاد لایه‌های زیرین باعث می‌شود موهای شما پر پشت‌تر دیده شود.
- برخی از شامپوها که حجم موی شما را بیشتر می‌کنند (بدون استفاده از دترجنت‌های سولفاته) مفید است.
کلام آخر
ریزش مو با هر دلیلی (ژنتیکی، بیماری و یا استرس) باعث اضطراب و کاهش اعتماد به نفس می‌شود. با این حال درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانید با نظر پزشک متخصص پوست و مو امتحان کنید. بهتر است بلافاصله پس از شروع ریزش به دکتر مراجعه کنید. عدم درمان ریزش مو ممکن است با گذر زمان سخت‌تر شود. سبک زندگی سالم مانند مصرف غذاهای سالم، کاهش مصرف کافئین، عدم استعمال دخانیات، ورزش روزانه و مصرف مکمل‌های مغذی تا حد زیادی می‌توانند از ریزش مو جلوگیری کنند.
منبع
