سرما درمانی یا کرایوتراپی در درمان سرطان: انواع و عوارض آن

سرما درمانی یک روش درمان سرطان است که در آن از سرمای شدید برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این سرما توسط نیتروژن یا گاز آرگون تولید می‌شود. سرما درمانی یا کرایوتراپی می‌تواند برای معالجه برخی از انواع سرطان و شرایط پیش سرطانی استفاده شود. در طول سرما درمانی پزشک سلول‌های سرطانی را منجمد کرده تا آن‌ها را از بین ببرد. به این روش، جراحی سرمایشی یا cryoablation نیز گفته می‌شود. کرایوتراپی یک درمان موضعی است و فقط ناحیه تحت درمان را معالجه کرده و سرطان در سایر نقاط بدن را درمان نمی‌کند.

چگونگی عملکرد سرمادرمانی در مقابل سرطان

کرایوتراپی هم برای درمان تومورهای خارجی و هم تومورهای داخلی کاربرد دارد. برای درمان تومورهای خارجی مانند مواردی که روی پوست است، نیتروژن مایع به طور مستقیم با استفاده از یک سواب پنبه ای یا از طریق اسپری کردن بر روی سلول های سرطانی، به کار برده می‌شود.

جراحی سرمایشی همچنین برای درمان تومورهای داخل بدن (تومورهای داخلی و تومورهای استخوانی) نیز استفاده می‌شود. برای تومورهای داخلی، نیتروژن مایع یا گاز آرگون از طریق یک ابزار توخالی به نام کرایوپروب یا سرمازنه گردش می‌شود که در تماس با تومور قرار می‌گیرد. پزشک از سونوگرافی یا ام آر آی (MRI) برای هدایت سرمازنه و نظارت بر یخ زدگی سلول‌ها استفاده می‌کند، این امر آسیب به بافت‌های سالم اطراف تومور را محدود می‌کند. یک توپ از بلورهای یخی در اطراف سرمازنه  تشکیل شده و سلول‌های اطراف را منجمد می‌کند. گاهی اوقات بیش از یک کرایوپروب برای انتقال نیتروژن مایع به قسمت‌های مختلف تومور استفاده می‌شود. پروب‌ها ممکن است از طریق جراحی و یا از طریق پوست وارد تومور شوند. بعد از جراحی سرمایشی، بافت منجمد از بین رفته و یا به طور طبیعی توسط بدن جذب می‌شود (برای تومورهای داخلی)، یا متلاشی شده و یک زخم تشکیل می‌دهد. (برای تومورهای خارجی)

عوارض جانبی سرمادرمانی

قبل از سرما درمانی، پزشک در مورد خطرات احتمالی با شما صحبت خواهد کرد. عوارض جانبی احتمالی این روش به نوع سرطان شما و موقعیت آن در بدن بستگی دارد. مزیت کرایوتراپی این است که تقریباً یک عمل غیرتهاجمی است. معمولاً افراد طی چند روز پس از درمان با عوارض جانبی بسیار کمی بهبود می‌یابند.

عوارض جانبی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد و ناراحتی در ناحیه درمان که معمولاً طی چند روز برطرف می‌شود.
• خونریزی از ناحیه درمان، فشار خون، ضربان و زخم روی پوست (در صورت داشتن) که به طور مرتب بررسی می‌شود.
• آسیب به بافت طبیعی نزدیک ناحیه درمان که پزشک سعی خواهد کرد تا حد امکان از این کار جلوگیری کند.

چرا سرمادرمانی؟

در صورت عدم انتخاب جراحی سرطان، ممکن است از سرمادرمانی برای معالجه سرطان استفاده شود. این روش درمانی گاهی اوقات به عنوان یک درمان اصلی برای برخی از سرطان‌ها کاربرد دارد.

این روش همچنین برای تسکین درد و سایر علائم ناشی از سرطان که در استخوان (متاستاز استخوانی) یا سایر ارگان ها پخش شده، کاربرد دارد.

سرمادرمانی مدتی است که به عنوان یک روش درمانی برای سلول‌های غیر طبیعی دهانه رحم و سرطان پوست سلول‌های پایه مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای درمان این موارد، مؤثر واقع شده است. تحقیقات نشان داده که استفاده از کرایوتراپی برای برخی از انواع دیگر سرطان مفید بوده و سلول‌های سرطانی را در ناحیه درمان از بین می‌برد. اما در مورد چشم انداز بلند مدت نیاز به داشتن اطلاعات بیشتر در خصوص این روش درمانی است  تا مشخص شود که آیا سرمادرمانی به اندازه سایر روش‌های درمانی در جلوگیری از بازگشت سرطان مؤثر است یا خیر.

این شیوه درمانی همچنین ممکن است به عنوان بخشی از آزمایشات بالینی در نظر گرفته شود.

سرطان‌هایی که با روش سرمادرمانی معالجه می‌شوند

سرمادرمانی برای درمان چندین نوع سرطان و برخی از بیماری‌های پیش سرطانی یا غیرسرطانی استفاده می‌شود. علاوه بر تومورهای پروستات و کبد، این روش می‌تواند یک درمان مؤثر برای موارد زیر باشد:

• رتینوبلاستوما (سرطان دوران کودکی که بر شبکیه چشم تأثیر می‌گذارد). پزشکان دریافته‌اند که کرایوتراپی زمانی مؤثر است که تومور کوچک و فقط در قسمت‌های خاصی از شبکیه باشد.
• سرطان‌های پوست در مراحل اولیه (هم سلول‌های پایه‌ای پوست  و هم سرطان سلول‌های سنگفرشی).
• کراتوزهای آکنه ای
• شرایط پیش سرطانی گردن رحم معروف به نئوپلازی درون رحمی دهانه رحم (تغییرات غیر طبیعی سلول در دهانه رحم که می‌تواند به سرطان دهانه رحم تبدیل شود).

جراحی سرمایشی همچنین برای درمان برخی از انواع تومورهای سرطانی و غیرسرطانی استخوان استفاده می‌شود. این روش درمان سرطان در مقایسه با جراحی‌های  پیشرفته‌تر خطر آسیب مفاصل را کاهش داده و نیاز به قطع عضو را کم می‌کند.

محققان سرمادرمانی را به عنوان درمانی برای تعدادی از سرطان‌ها از جمله سرطان سینه، روده بزرگ و کلیه ارزیابی می‌کنند. آن‌ها همچنین در کنار سایر روش‌های درمانی سرطان مانند هورمون درمانی، شیمی درمانی، پرتودرمانی یا جراحی، کرایوتراپی را نیز بررسی می‌کنند.

مزایا و معایب سرمادرمانی در درمان سرطان

سرمادرمانی و یا جراحی سرمایشی نسبت به سایر روش‌های درمان سرطان مزایایی دارد. این روش درمانی، از جراحی سرطان کم تهاجمی ‌تر است و فقط شامل یک برش کوچک و یا قرار دادن کرایوپروب از طریق پوست است. در نتیجه، درد، خونریزی و سایر عوارض جراحی به حداقل می‌رسد. جراحی سرمایشی نسبت به سایر روش‌های درمانی ارزان تر است و نیاز به زمان بهبودی کمتری دارد. پس از کرایوتراپی مدت زمان بسیار کمی در بیمارستان خواهید بود و یا اصلاً  بستری شدن در بیمارستان نخواهید داشت. گاهی اوقات جراحی سرمایشی  تنها با استفاده از بی حسی موضعی انجام می‌شود.

از آنجا که پزشکان می‌توانند این درمان را روی یک منطقه محدود متمرکز کنند، بنابراین از تخریب بافت سالم اطراف توده جلوگیری می‌شود. این درمان با خیال راحت قابل تکرار است و ممکن است در کنار درمان‌های استاندارد مانند جراحی، شیمی درمانی، هورمون درمانی و پرتودرمانی مورد استفاده قرار گیرد. جراحی سرمایشی ممکن است گزینه‌ای برای درمان سرطان‌هایی که به درمان‌های استاندارد پاسخ نمی‌دهند، باشد. علاوه بر این‌، می‌تواند به دلیل سن یا سایر شرایط پزشکی‌، برای بیمارانی که کاندید مناسبی برای جراحی معمول نیستند، مورد استفاده قرار گیرد. مهم‌ترین نقطه ضعف جراحی سرمایشی عدم اطمینان، پیرامون اثربخشی طولانی مدت آن است.

کرایوتراپی که به آن جراحی سرمایشی نیز می‌گویند، از سرمای شدید برای انجماد و از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. همچنین برای کنترل درد و کنترل خونریزی از این روش استفاده می‌شود. تمام سلول‌ها از جمله سلول‌های سرطانی حاوی آب هستند. وقتی کرایوتراپی سلول‌ها را منجمد می‌کند‌، آب به بلورهای یخ تبدیل می‌شود. این بلورهای یخ به همراه سرما سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. این روش درمان سرطان تنها برای برخی از انواع سرطان کاربرد دراد.