وقتی صحبت از درمان سرطان می‌شود احتمالاً سؤالاتی ذهن شما را درگیر خودش می‌کند، مثلاً این که درمان سرطان چگونه است؟ چه سرطانی درمان دارد؟ یا برعکس، چه سرطانی درمان ندارد؟ خوشبختانه امروزه امید به درمان سرطان بیشتر شده چون پیشرفت‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته و نتایج درمان هم بهتر شده است. نوع درمانی که برای شما به کار برده می‌شود بسته به نوع سرطان، مرحله آن، میزان گسترش و پیشرفت این بیماری انواع مختلفی دارد. پس هرچه بیشتر در مورد این که سرطان چیست، چگونه شکل می‌گیرد و انواع راه‌‌های درمان سرطان بدانید، احساس کنترل بیشتری بر شرایط جدیدتان خواهید داشت. ما می‌خواهیم در این مقاله درمورد انواع روش‌های نوین درمان سرطان صحبت کنیم؛ با ما همراه باشید.

هدف ما برای درمان سرطان چیست؟

به صورت کلی هدف از درمان سرطان به شرح زیر است:

• سرطان کاملاً خوب شود
• بیماری تحت کنترل قرار بگیرد
• از بازگشت سرطان جلوگیری شود
• علائم ایجاد شده به دلیل وجود سرطان، تسکین پیدا کنند

انواع درمان سرطان

• درمان اصلی (Primary Treatment): هدف، درمان بیماری سرطان به طور کامل یا از بین بردن انواع سلول‌ سرطانی است. هر نوع درمانی می‌تواند به عنوان درمان اصلی در نظر گرفته شود. اما جراحی سرطان معمول‌ترین درمان اصلی برای انواع سرطان‌ها است. پرتودرمانی و شیمی درمانی هم می‌توانند به عنوان درمان‌های اصلی استفاده شوند.
• درمان تکمیلی (Adjuvant Treatment): شاید برایتان سؤال باشد که هدف از درمان تکمیلی چیست؟ هدف آن از بین بردن سلول‌های سرطانی بعد از درمان اصلی است. این درمان احتمال بازگشت سرطان را کمتر می‌کند. هر نوع درمان سرطان می‌تواند به عنوان درمان تکمیلی در نظر گرفته شود. درمان‌های تکمیلی رایج معمولاً شیمی درمانی، پرتودرمانی و هورمون درمانی در سرطان هستند. گاهی به منظور آسان‌تر و مؤثرتر شدن درمان اصلی، درمان تکمیلی قبل از آن صورت می‌گیرد.Neoadjuvant Therapy) )
• درمان کمکی (Supportive Treatment): این درمان، نشانه‌ها و علائم سرطان و عوارض ناشی از درمان را تسکین می‌دهد. درمان کمکی می‌تواند سلامت بیمار را در طول درمان و بعد از آن، بهبود بخشد. برای مثال، داروهای ضدتهوع که در طول روند شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، نوعی درمان کمکی محسوب می‌شود. درمان درد ناشی از سرطان هم شکلی دیگری از درمان کمکی است.
• درمان مسکن (Palliative Treatment): این روش برای درمان سرطان و  تسکین عوارض جانبی آن استفاده می‌شود. درمان مسکن می‌تواند برای ماه‌ها و حتی سال‌ها به بیمار ارائه شود. چنان چه سرطان درمان نشود، توجه این درمان بر روی کاهش علائم  و عوارض بیماری متمرکز می‌شود تا جایی که بیمار بتواند زندگی با کیفیت‌تری را تجربه کند. برای بیمارانی که به سرطان پیشرفته (Metastasized) مبتلا هستند، درمان مسکن اهمیت بالایی دارد. هدف، کاهش درد بیماران سرطانی در طی درمان یا تسکین علائم و نشانه‌های سرطان است. جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و هورمون درمانی همگی می‌توانند به تسکین عوارض و علائم این بیماری کمک کنند. بعضی از داروها نیز در تسکین علائمی مثل درد و تنگی نفس مؤثر هستند. درمان مسکن می‌تواند هم زمان با دیگر انواع درمان برای بهبود سرطان مورد استفاده قرار بگیرد.

شروع درمان سرطان

تشخیص سرطان در مراحل اولیه به درمان مؤثرتر این بیماری کمک می‌کند. معمولاً برای تومورهای کوچک، جراحی تأثیرگذار است. اما درمان تومورهای بزرگتر مستلزم استفاده از ترکیب چندین روش درمان مثل جراحی، شیمی درمانی و دارو درمانی است.

ممکن است بعد از تشخیص سرطان دوست داشته باشید که در اولین فرصت درمان را شروع کنید. انتظار برای شروع درمان می‌ تواند باعث افزایش استرس و اضطراب در شما شود. اما حقیقت این است که نمی‌توان بلافاصله بعد از تشخیص، درمان را شروع کرد. برای شروع درمان لازم است تست‌ها و آزمایش‌های بیشتری انجام بشود. تعیین مراحل پیشرفت سرطان و این که بدانید آیا سلول‌های سرطانی در بافت‌های مجاور منتشر شده‌اند یا نه، در روند درمان خیلی مهم است.

در درمان بعضی از سرطان‌ها که سرعت انتشار آن‌ها زیاد نیست، تأخیر در شروع درمان چندان قابل توجه نیست. اما در درمان سرطان‌هایی مثل لوسمی (سرطان خون) یا تومورهای مغزی بدخیم، حتی تأخیر ناچیز هم می‌تواند در درمان مؤثر باشد.

راه درمان سرطان چیست؟

بسته به نوع سرطان، مکان آن، میزان انتشار، سلامت عمومی بدن‌تان و حتی انتخاب شما، روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. برای بعضی از افراد تنها یک روش درمانی وجود دارد، این درحالی است که برای اکثر مبتلایان به سرطان، ترکیبی از چند روش درمانی استفاده می‌شود. اطلاع از این روش‌ها و عوارض جانبی آن‌ها به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانید با این مسئله کنار بیایید. با همراهی پزشک‌تان می‌توانید تمام این راه‌های درمان را بررسی کنید، مزایا و خطرات آن را در نظر بگیرید و مناسبت‌‌ترین روش درمانی را انتخاب کنید.

• جراحی (Surgery)

جراحی یکی از روش‌های اصلی درمان این بیماری است و برای تومورهای سرطانی که در یک ناحیه از بدن متمرکز شده و انتشار نیافته‌‌اند، بهترین نتیجه را دارد. در این روش، جراح تلاش می‌کند سرطان را از طریق جراحی تا جایی که امکان دارد از بین ببرد. در سرطان‌هایی که منتشر شده‌اند یا سلول‌های سرطانی که در خون هستند مانند لوسمی (سرطان خون)، این روش مؤثر نیست.

• پرتودرمانی ( Radiation Therapy )

در این روش درمانی از پرتوهایی با قدرت بالا مانند اشعه ایکس یا پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا کوچک کردن تومور استفاده می‌شود. پرتودرمانی به دو صورت خارجی یا داخلی انجام می‌شود. در پرتودرمانی خارجی، دستگاه در بیرون بدن فرد مبتلا قرار دارد و در پرتودرمانی داخلی امواج به صورت مستقیم به سلول‌های سرطانی تابش می‌شوند.

• شیمی درمانی (Chemotherapy)

در شیمی درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی از دارو استفاده می‌شود. مصرف داروها باعث می‌شود تا رشد سلول‌های سرطانی کندتر شده و از انتشار آن‌ها جلوگیری  شود. بیش از 100 نوع داروی شیمی درمانی وجود دارد که پزشک متناسب با نوع سرطان، داروی مناسب را تجویز می‌کند. این داروها به شکل‌های مختلفی مانند قرص، کپسول، سرم، یا تزریق آمپول در منزل یا بیمارستان ارائه می‌شوند. در حین روند درمان، به خاطر عوارض جانبی شیمی درمانی، سلول‌هایی که در بدن سریع‌تر رشد می‌کنند مانند سلول‌های خون، دهان، دستگاه گوارش و فولیکول‌های مو از بین می‌روند.

• ایمونوتراپی (Immunotherapy)

ایمونوتراپی نوعی درمان بیولوژیکی است که در آن با تقویت سیستم ایمنی، بدن با سرطان مبارزه می‌کند. ایمونوتراپی یک درمان استاندارد است و تنها برای بعضی از انواع سرطان‌ها استفاده می‌شود. البته کارایی این روش برای انواع دیگر سرطان در مرحله آزمایش است. در این روش سلول‌های سرطانی نشانه ‌گذاری شده و سیستم ایمنی به راحتی می‌تواند آن‌ها را پیدا کند و از بین ببرد.

• هورمون درمانی (Hormone Therapy)

روش هورمون درمانی در سرطان‌هایی بکار گرفته می‌شود که در آن‌ها هورمون عامل تحریک رشد سلول‌های سرطانی است. با استفاده از این روش، میزان ترشح هورمون‌های بدن را کاهش  داده یا کاملاً متوقف می‌کنند و در نتیجه رشد سلول‌های سرطانی کمتر می‌‌شود. این روش می‌تواند با روش‌های دیگر درمان مثل جراحی ترکیب شود و از این طریق کمک به درمان سرطان می‌کند.

• درمان هدفمند (Targeted Drug Therapy)

جهش ژنتیکی  که در سلول‌‌های سرطانی رخ داده باعث می‌شود که این سلول‌ها در مقایسه با سلول‌های سالم، رفتار متفاوتی داشته باشند. رشد سلول‌های سرطانی سریع‌تر شده و گاهی اوقات هم منتشر می‌شوند. در درمان هدفمند، این جهش‌ها و تغییرات ژنتیکی را با استفاده از دارو مورد هدف قرار می‌دهند.

• پیوند سلول‌های بنیادی/سلول‌های مغز استخوان (Bone Marrow Transplant /Stem Cell Transplant)

سلول‌های مغز استخوان یا سلول بنیادی به زبان ساده سلول‌هایی هستند که هنوز بالغ نشده‌اند. در این روند درمان، پزشک سلول‌های بنیادی را در مغز استخوان فرد مبتلا به سرطان جایگزین سلول‌هایی می‌‌کند که به علت درمان‌های دیگر از بین رفته‌اند. سلول‌های بنیادی همچنین می‌توانند سلول‌های سرطانی را پیدا کنند و از بین ببرند. این نوع درمان همچنین می‌تواند به پزشک‌تان کمک کند تا دوزهای بالاتری را در شیمی درمانی استفاده کند.

• ژن درمانی (Gene Therapy)

دراین روش درمانی، از یک حامل مخصوص که معمولاً ویروس است برای انتقال دی ان ای (DNA ) و آر ان ای (RNA) به درون سلول‌های زنده استفاده  می‌کنند. سپس سلول‌های تغییر یافته، سلول‌های سرطانی را از بین برده، رشد آن‌ها را کاهش می‌دهند یا به سلول‌های سالم کمک می‌کنند که بهتر به مقابله با سلول‌های سرطانی بپردازند.

• پزشکی دقیق / ویژه‌سازی درمان (Precision Medicine / Personalized Therapy)

در این شیوه درمان، پزشک براساس مشخصات و ویژگی‌های ژنتیک افراد روش درمان را انتخاب می‌کند. به این روش ویژه‌سازی درمان هم گفته می‌شود. درحال حاضر این روش به عنوان یک شیوه درمان رایج شناخته نمی‌شود.

• سرمادرمانی   (Cryoablation)

روشی است که طی آن سلول‌های سرطانی توسط سرمای شدید نابود می‌شوند. گازی از طریق یک سوزن به توده سرطانی تزریق می‌شود که آن را فریز می‌کند. بعد از این مرحله، یخ توده آب می‌شود. این فرآیند فریز کردن و آب شدن چندین بار تکرار می‌شود که طی این روند سلول‌های سرطانی از بین می ‌روند.

• حذف با بسامد رادیویی (Radiofrequency ablation)

در این روش درمانی از انرژی الکتریکی برای گرم کردن و مرگ سلول‌های سرطانی استفاده  می‌شود. این انرژی الکتریکی از طریق سوزن به توده سرطانی منتقل  شده و سلول‌های سرطانی توده و نواحی اطراف آن را از بین می‌برد.

آگاه باشید!

درمورد انواع روش‌های درمان سرطان گفتیم ولی نکته‌ای که خیلی مهم است، داشتن اطلاعات کافی در مورد روند درمان و عوارض جانبی ناشی از آن است. این آگاهی به شما در برنامه ریزی درمان، داشتن اعتماد به نفس بالاتر و حس کنترل بیشتر کمک می‌کند. نکته قابل توجه دیگر این است که تشخیص به موقع این بیماری به میزان زیادی در بهبود نتایج درمان مؤثر خواهد بود؛ پس حتما بدنتان را بشناسید تا متوجه کوچک‌ترین تغییرات در خودتان بشوید. راستی، چک آپ‌های دوره‌ای را فراموش نکنیدJ.