ورزش، غذایی برای مغز
ورزش کردن فوق‌العاده‌ترین و تأثیرگذارترین کاری است که می‌توانید برای مغزتان انجام دهید. ورزش تأثیرات آنی و طولانی مدت فراوانی بر عملکرد مغز شما خواهد داشت. مغز درواقع پیچیده‌ترین ساختار شناخته شده توسط بشر است. فعالیت بدنی از قدرت بسیار بالایی برخوردار است که می‌تواند تا این حد عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار دهد.
فعالیت بدنی علاوه بر این که باعث می‌شود شما سرحال‌تر، زیباتر، خوش‌اندامتر باشید و سلامت جسمی و بدن سالم‌تری نیز داشته باشید به شما کمک می‌کند از سلامت روانی بیشتری نیز برخوردار باشید. ورزش کردن در عین حال که عضلات بدن شما را قوی می‌کند، کمک می‌کند مغز قوی‌تر و پویاتری داشته باشید. بگذارید با جزئیات بیشتری اثر ورزش کردن را بر مغز بررسی کنیم.
ورزش چگونه بر مغز تأثیر می‌گذارد؟
تأثیرات ورزش بر مغز بسیار زیاد است. ورزش کردن به سلامت و بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد سطح اکسیژن خون می‌تواند به طور قابل توجهی براساس حرکات جسمی تغییر کند، افزایش یا کاهش یابد. در حین انجام فعالیت بدنی میزان تحرک اندام‌های مختلف بیشتر می‌شود. وقتی قلب و ریه‌ها بیش ازحد فعالیت کنند میزان بیشتری اکسیژن به بدن می‌رسد و وارد خون می‌شود. بدین ترتیب افزایش اکسیژن‌رسانی به مغز و رشد رگ‌های خونی باعث بهبود عملکرد مغز خصوصاً بخش پیشانی مغز می‌شود که مسئول تصمیم‌گیری و استدلال است.
اگر استرس دارید و این مسئله موجب نگرانی شده است و عملکرد شما را تماماً تحت کنترل درآورده، ورزش کنید. فعالیت جسمانی می‌تواند به آرامش شما کمک کند و باعث کاهش سطح هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول می‌شود. همچنین در مقابل، ترشح اندورفین و مواد شیمیایی که بدن برای کاهش درد و بهبود خلق و خو ایجاد می‌کند را نیز به دنبال دارد.
کاهش میزان ترشح هورمون‌های استرس و افزایش ترشح اندورفین نشان می‌دهد که ورزش با بهبود سلامت روان ارتباط مستقیم دارد. تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که فعالیت بدنی منظم می‌تواند به افراد کمک کند که از مشکلات ناشی از عدم رعایت بهداشت روان مانند؛ افسردگی، اضطراب و بی‌خوابی راحت‌تر عبور کنند. ورزش علاوه بر کاهش این مشکلات و اختلال‌های روانی به تقویت پردازش‌های عاطفی، افزایش تمرکز و حافظه نیز کمک می‌کند.
مزایای ورزش برای مغز
فعالیت جسمانی باعث می‌شود بدن نوروتروفین‌ها را که پروتئین‌های مسئول رشد و بقای سلول‌های عصبی و سلول‌های اساسی مغز هستند بیش از قبل تنظیم کند و همچنین باعث افزایش تولید آن‌ها می‌شود. درواقع افزایش سطح نوروتروفین‌ها در بدن می‌تواند منجر به ایجاد سلول‌های عصبی جدید و همچنین اتصالات و مسیرهای تازه بین قسمت‌های مختلف مغز شود. کارشناسان معتقدند ورزش می‌تواند ادراک را بهبود بخشد و ذهن را تیز نگه دارد.
همین ارتباط بین فعالیت جسمانی و نورون‌ها باعث شده است که محققان به این نتیجه برسند که فعالیت‌های جسمانی می‌تواند از بیماری‌های زوال عقل مانند آلزایمر جلوگیری کند. ورزش همچنین منجر به کند شدن روند این بیماری می‌شود که درمان شناخته شده‌ای برای آن وجود ندارد.
بنابراین مزایای ورزش برای مغز را می‌توان در دو دسته طبقه‌بندی کرد:
تأثیرات فوری ورزش بر مغز
تأثیرات بلندمدت ورزش بر مغز
تأثیرات فوری ورزش بر عملکرد مغز
ورزشی که انجام می‌دهید بلافاصله سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند: دوپامین، سروتونین و نورآدرنالین را افزایش می‌دهد. این امر موجب بهبود حال شما دقیقاً بلافاصله بعد از ورزش می‌شود. حتی انجام یک تمرین و فعالیت بدنی هم می‌تواند تمرکز حواس شما را بهبود ببخشد. این حواس‌جمعی و افزایش تمرکز به میزان 2 ساعت هنوز به قوه خود باقی است. علاوه بر این فعالیت‌های بدنی به طور آنی باعث می‌شود شما واکنش سریع‌تری داشته باشید. فرض کنید در همین زمان توپی به سمت شما پرتاب می‌شود، زمان کوتاه‌تری می‌برد نسبت به آن واکنش نشان دهید. پس شما واکنش سریع‌تری نسبت به وقایع خواهید داشت. اما چه باید بکنیم که این تأثیرات بلندمدت باشند؟
برای افزایش زمان تأثیر ورزش لازم است رژیم غذایی‌تان را عوض کنید و رژیمی را انتخاب کنید که همراستا با فعالیت بدنی شما باشد تا به تأثیرات بلندمدت برسید. این تأثیرات بلندمدت ورزش است که در حقیقت آناتومی، فیزیولوژی و عملکرد مغز را تغییر می‌دهد.
تأثیرات بلندمدت ورزش بر مغز
یافته‌های جدید در علوم اعصاب وابسته به تأثیرات بلندمدت ورزش نشان می‌دهد تقویت لوب پیشانی باعث بهبود عملکرد حواس می‌شود. البته فقط توجه و تمرکز بیشتری دریافت نمی‌کنید، بلکه حجم هیپوکمپوس هم به خوبی افزایش می‌یابد. در عمق لوب گیجگاهی یک ساختار کلیدی و ضروری برای توانایی شکل دادن و حفظ کردن حقایق و اتفاقات جدید در حافظه بلندمدت وجود دارد و آن ساختار هیپوکمپوس نامیده می‌شود. هیپوکمپوس از طریق فعالیت بدنی سلول‌های مغزی جدیدی می‌سازد. سلول‌های مغزی جدید در هیپوکمپوس حجم آن را افزایش می‌دهد. همچنین حافظه بلندمدت را بهبود می‌بخشد. در نهایت نه تنها تأثیرات آنی بر روی حواس شما دارد بلکه این تأثیرات به مدت‌زمان بیشتری باقی می‌ماند.
دگرگون‌کننده‌ترین کاری که فعالیت بدنی انجام می‌دهد اثرات محافظتی و مراقبتی است که بر مغزتان می‌گذارد. مغزتان را یک ماهیچه در نظر بگیرید، هر چه بیشتر تمرین کنید، هیپوکمپوس و لوب پیشانی بزرگ‌تر و قوی‌تر می‌شود. اما چرا این مسئله مهم است؟ لوب پیشانی و هیپوکمپوس در منطقه‌ای هستند که نسبت به بیماری‌های نوروژنتیکی و کاهش شناخت در پیری بسیار حساس هستند. بنابراین با افزایش فعالیت بدنی ریسک ابتلا به بیماری‌ای مانند آلزایمر در شما کاهش می‌یابد. بنابراین شاید بزرگ‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که بزرگ‌ترین لوب پیشانی و هیپوکمپوس رو بسازید. با این کار یک دستاورد و اندوخته قدرتمند در زمان پیری خواهید داشت و آن مغزی قوی‌تر است.
برای رسیدن به بیشتر این مزایا لازم نیست ورزش زیادی صورت بگیرد. لازم نیست حتماً با پرداخت هزینه‌های زیاد عضو یک باشگاه باشید. با انجام 150 دقیقه فعالیت جسمانی در طول هفته معادل 5 بار، هر بار به میزان 30 دقیقه می‌توانید به بهبود عملکرد مغز کمک کنید.
یک پیاده‌روی سریع، دویدن آرام و شنا کردن همگی به شما کمک می‌کنند فعالیت مغزی بهتری را داشته باشید.
سخن آخر
حضور ورزش در زندگی شما نه تنها باعث می‌شود زندگی شادتر و ایمن‌تری داشته باشید بلکه مغز شما را از بیماری‌های لاعلاج دور نگه می‌دارد. به این صورت زندگی بهتری خواهید داشت چون ورزش عضله‌های مغز شما را قوی کرده است. قوی‌تر از آن چیزی که انتظار داشتید. از همین‌الان 30 دقیقه امروز شما شروع می‌شود.
منابع
https://www.health.harvard.edu
