اگر شما هم دلتان می‌خواهد همیشه یک زندگی به دور از بیماری داشته باشید، پس بهتر است علاوه بر داشتن یک سبک زندگی سالم، به صورت دوره‌ای چکاپ‌های سلامت را هم انجام بدهید. شاید برای شما هم سؤال باشد که برای تشخیص سرطان چه کنیم؟ در مورد سرطان هم قصه همین است و چکاپ‌ها خیلی می‌توانند در این قضیه مؤثر باشند؛ تشخیص سرطان در مراحل اولیه، شانس بزرگی برای درمان بیمار است. البته تشخیص سرطان تنها منحصر به یک شیوه نیست و برای ارزیابی کامل و دقیق وضعیت‌تان چندین روش وجود دارد. با ما باشید تا چگونگی تشخیص سرطان و انواع روش آن را بررسی کنیم.

آزمایش‌‌های غربالگری چیست؟

اسکرینینگ (Screening) یا آزمایش‌های غربالگری به معنی تشخیص بیماری قبل از بروز علائم است. پس متناسب با نیازتان و عوامل خطرآفرینی که شما را تهدید می‌کنند، از پزشک خود بپرسید که  چه آزمایش‌ های غربالگری سرطان برای شما مناسب‌تر هستند. برای مثال اگر در محیطی کار می‌‌کنید که در معرض مواد شیمیایی یا اشعه‌های خطرناک قرار دارید، انجام آزمایش‌های غربالگری تشخیص سرطان ریه می‌توانند مناسب باشند. برای زنانی که بیشتر از 35 سال هستند هم انجام تست پاپ اسمیر و ماموگرافی به صورت دوره‌ای و منظم برای تشخیص به موقع سرطان رحم و سینه مهم است.

راه های تشخیص سرطان در بدن چیست؟

تشخیص بعضی از سرطان‌‌ها در مراحل اولیه توسط آزمایش‌‌های غربالگری، در روند درمان سرطان خیلی مؤثر خواهد بود. به خاطر اینکه تشخیص اولیه سرطان سریع‌تر انجام بشود، معمولاً پزشک متخصص با یک تیم که شامل رادیولوژیست و پاتولوژیست است، همکاری کرده و از یک یا چند شیوه‌ تشخیص سرطان استفاده می‌کنند. روش‌‌های تشخیص سرطان می‌تواند موارد زیر باشد:

• معاینه جسمی

معمولاً معاینه جسمی یکی از اولین راه‌‌های تشخیص سرطان است. ممکن است پزشک از طریق لمس کردن قسمت‌‌هایی از بدن شما و معاینه جسمی، متوجه وجود غده در این نواحی بشود. مثلاً در معاینه پروستات، پزشک با استفاده از تست دی آر ای (DRE) راست روده (مقعد)، لگن و زیر شکم را بررسی می‌کند. همچنین، در حین معاینه به موارد غیرطبیعی مثل تغییر رنگ پوست، تغییر اندازه عضوی از بدن هم دقت می‌کند. وجود هر کدام از این نشانه‌‌ها باعث می‌‌شود تا پزشک انجام آزمایش‌‌های تکمیلی را به شما توصیه کند.

• تصویربرداری

یکی دیگر از روش‌های تشخیص سرطان، تصویربرداری است. تست‌‌های تصویربرداری نوعی روش غیرتهاجمی است که به وسیله آن پزشک می‌‌تواند استخوان‌‌ها و اعضای درونی بدن شما را بررسی کند. در صورت وجود توده‌‌های سرطانی، با تصویربرداری می‌‌توان محل دقیق آن و میزان انتشار در بدن را تشخیص داده و بررسی کند که چه روشی برای درمان بهتر است. این تست‌‌ها برای تشخیص سرطان شامل موارد زیر هستند:

• تست‌‌های رادیولوژی
• سی ‌تی اسکن
• ام آر آی (MRI)‌
• اسکن استخوان
• اسکن پی ای تی (PET)
• اسکن هسته‌‌ای
• اشعه‌ ایکس
• اشعه فراصوت (التراسوند)
• تست‌های آزمایشگاهی

هرچند نتایج غیرطبیعی تست‌‌های آزمایشگاهی همیشه دلیلی بر وجود سرطان نیستند، ولی برای بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند، کاربرد زیادی دارند. آزمایش‌ هایی مانند تست ادرار، مدفوع، تست خون، نشانگر تومور و تست شمارش کامل خون (سی بی سی) می‌ توانند به پزشک تان در تشخیص سرطان کمک کنند. برای مثال، در افرادی که دچار سرطان خون هستند، با یک آزمایش ساده، می‌توان میزان غیرطبیعی گلبول‌های سفید خون و نوع آن‌‌ها را نشان داد. همچنین برای تشخیص این‌ که سرطان در چه مرحله‌‌ای است، چه درمان‌هایی قابل استفاده هستند و نیز ارزیابی میزان پاسخگویی به درمان، می‌توان از این تست‌های آزمایشگاهی استفاده کرد.

• نمونه برداری از بافت زنده

هر چند در بیشتر موارد، نمونه برداری از بافت زنده قطعی‌ترین روش برای تشخیص سرطان است، اما لزوماً درخواست پزشک به انجام این تست دلیل بر وجود سرطان در شما نیست. گاهی پزشک این تست را پیشنهاد می‌کند تا به دلیل ناهماهنگی‌های موجود در بدن‌تان پی ببرد.

روش‌های نمونه برداری از بافت زنده متفاوت بوده و براساس نوع سرطان و عضو درگیر با این بیماری‌، پزشک روش نمونه برداری مناسب را انتخاب می‌کند. روش‌‌های نمونه ‌برداری از بافت زنده به صورت زیر هستند:

پزشک، به خاطر کم کردن درد ناشی از نمونه برداری ، ممکن است متناسب با محل بافت زنده، از بی حسی موضعی، بی‌ حسی عضوی از بدن یا بیهوشی عمومی  استفاده کند .

بعد از نمونه برداری، پزشک نمونه‌های سلولی را در آزمایشگاه، با دقت مورد بررسی قرار می‌دهد. سلول‌های طبیعی، اندازه‌های مشابهی داشته و  دارای نظم سازمان یافته‌ای هستند. این درحالی است که سلول‌های سرطانی، دارای اندازه‌های متفاوت بوده و به صورت نامنظمی در کنار یکدیگر قرارگرفته‌اند.

• تست‌های ژنتیک و ژنومیک

هرچند دو اصطلاح ژنتیک و ژنومیک در مطالعات ژنتیکی استفاده می‌شوند ولی معنی و کاربردهای درمانی آن‌ها با هم فرق می‌کند.

از بابت تفاوت معنا، علم ژنتیک به ژن‌هایی اشاره می‌کند که شخص با آن‌ها متولد شده و از نسل‌های گذشته به ارث برده است. اما ژنومیک به ترکیب مولکولی یک تومور گفته می‌شود.

از جنبه تفاوت کاربرد، تست ژنتیک جهش‌های ژنتیکی که از طریق وراثت منتقل شده‌اند را بررسی می‌کند. با استفاده از این تست می‌توان برای افرادی که دارای زمینه سرطان در تاریخچه خانوادگی خود هستند تعیین کرد که آیا شخص در معرض خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های وراثتی دیگر است یا نه. این در حالی است که تست ژنومیک، برای تشخیص جهش‌‌های ژنی درون خود سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، برای تشخیص شدت سرطان و میزان انتشار آن به دیگر نقاط بدن به کار می‌رود.البته که هر دو تست به روند درمان کمک می‌کنند.

چه آزمایشی خوب است؟

گاهی آزمایش‌ها به دلایلی چون تغییر وضعیت جسمی‌تان، کیفیت پایین نمونه و نتایج غیرطبیعی آزمایش، ممکن است نیاز به تکرار مجدد داشته باشند. همچنین بعد از قطعی شدن وجود سرطان با استفاده از روش‌های تشخیصی که گفتیم، ممکن است پزشک برای برنامه ‌ریزی روش درمان، از شما بخواهد که آزمایش‌های بیشتری را انجام دهید. برای مثال، برای تشخیص مرحله سرطان، انجام آزمایش‌های تکمیلی می‌تواند مؤثر باشد. پس صرفاً یک آزمایش خاص بهتر از بقیه‌ آزمایشات نیست و معمولاً مکمل همدیگر هستند.

بعد از آن شما و پزشکتان باید در خصوص روش درمانی مناسب تصمیم بگیرید. آگاهی از مراحل سرطان در تصمیم گیری برای نوع درمان به شما کمک خواهد کرد.

هرچه زودتر بهتر

شاید از این‌که متوجه بشوید سرطان دارید، بترسید و سمت چکاپ کردن نروید یا به خاطر دلایلی مثل تنبلی آن را پشت گوش بندازید، ولی از آنجایی که این روزها سرطان خیلی شایع شده و اگر دیر متوجه آن بشوید شانس درمان‌تان کمتر می‌شود، بهتر است که به آن اهمیت بدهید. تشخیص سرطان می‌تواند ترسناک باشد،این امر کاملاً طبیعی است ولی هرچه زودتر سرطان تشخیص داده شود، روش‌های درمانی بیشتری پیش رویتان قرار می‌گیرد و مسلماً احتمال خوب شدنتان بیشتر می‌شود.