قرص لووتیروکسین دارویی برای تیروئید یا کاهش وزن
داروی لووتیروکسین سدیم (Levothyroxine) یا لووکسین از داروهای هورمونی و نام آشنا برای بیماران مبتلا به کم‌کاری غدد تیروئید است. داروی لووتیروکسین به عنوان یک جایگزین برای هورمون‌های غده تیروئید و درمان بیماری‌های مربوط به آن تجویز می‌شود. این دارو تعادل هورمون‌های تیروئیدی را در بدن ایجاد می‌کند. در این نوشتار قرص لووتیروکسین، عوارض، تداخلات دارویی و تاثیر آن بر کاهش وزن را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس برای رسیدن به پاسخ سوالات خود تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید.
قرص لووتیروکسین چیست؟
هورمون‌های تیروئیدی به طور معمول توسط غده پروانه‌ای شکل تیروئید که در گردن قرار دارد تولید می‌شوند. کار این هورمون‌ها تنظیم کردن انرژی و متابولیسم بدن است. اگر این هورمون‌های تیروئیدی به مقدار کافی ترشح نشوند بسیاری از عملکردهای بدن مانند عملکرد قلب، عضلات، سلامت استخوان‌ها و حتی مغز دچار مشکل می‌شوند. همچنین در کودکان ترشح هورمون تیروئید به اندازه کافی، برای رشد طبیعی ذهن و جسم بسیار مهم است. داروی لووکسین هنگامی استفاده می‌شود که غده تیروئید نمی‌تواند هورمون تیروئیدی تیروکسین یا T4 را به اندازه کافی ترشح کند. پس در حقیقت قرص لووتیروکسین نوع سنتزی (ساختگی) از هورمون تیروئیدی تیروکسین است. این دارو برای درمان کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) و جبران کمبود هورمون تیروکسین تجویز می‌شود.
هیپوتیروئیدیسم چیست؟
هیپوتیروئیدیسم زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند. در نتیجه علائمی مانند علائم زیر در بدن بیمار به وجود می‌آید.
- عدم تحمل سرما
- خواب‌آلودگی
- ضعف و خستگی
- ریزش مو و خشکی پوست
- کاهش تعریق
- کاهش تعداد ضربان قلب
- ضعف حافظه و مشکل تمرکز
- درد مفاصل و عضلات
- افزایش سایز غده تیروئید
- یبوست
- پریود نامنظم و سخت
- احساس افسردگی
- افزایش وزن
موارد مصرف قرص لووتیروکسین سدیم
- کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم
- درمان گواتر
- برای پیشگیری از تکرار گواتر بعد از عمل
- برای سرکوب هورمون محرک تیروئید
- برای درمان گواتر خوش‌خیم در بیمارانی که عملکرد تیروئید نرمال دارند.
- برای جلوگیری از رشد تومور در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید
- هنگامی که فرد مبتلا به پرکاری تیروئید یا هیپرتیروئیدیسم است. داروی لووتیروکسین سدیم را می‌توان همراه با یک داروی آنتی‌تیروئید برای ایجاد تعادل بین هورمون‌های تیروئید مصرف کرد.
- از داروی لووکسین برای جلوگیری از تشکیل گواتر در بیمارانی که تحت درمان با لیتیوم هستند استفاده می‌شود.
عوارض جانبی مصرف قرص لووتیروکسین سدیم
به خاطر داشته باشید که پزشک معالج شما این دارو را با هدف درمان شما تجویز کرده است. پس سود شما در درمان با داروی لووتیروکسین بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. علاوه بر این بسیاری از افرادی که تحت درمان با لووکسین قرار گرفته‌اند هیچ یک از عوارض جانبی جدی را تجربه نکرده‌اند. البته به طور معمول عوارض جانبی مصرف قرص لووتیروکسین زمانی اتفاق می‌افتد که شما دارو را بیش از مقدار نیازتان استفاده کرده باشید. معمولا این عوارض شایع که مشابه علائم بیماری پرکاری تیروئید است با تعیین و تنظیم دوباره دوز مصرفی از بین می‌رود. اگر این عوارض که در زیر آورده شده است ادامه داشت و از بین نرفت بهتر است با پزشک معالج خود صحبت کنید.
- درد مفاصل
- گرفتگی عضلات
- استفراغ
- اسهال
- به وجود آمدن تغییرات در چرخه قاعدگی
- تغییر در اشتها
- افزایش یا کاهش وزن
- تب
- حساسیت نسبت به گرما
- مشکلات خواب و احساس بی‌قراری
- سر درد
همچنین در چند ماه اول دوره درمان با داروی لووکسین ممکن است ریزش مو رخ دهد. معمولاً این عارضه موقتی است و بعد از به وجود آمدن سازگاری بین بدن فرد با دارو، از بین می‌رود. در صورت ادامه یا وخیم‌تر شدن این عارضه به پزشک معالج خود یا داروخانه اطلاع دهید.
عوارض جانبی بسیار جدی مصرف داروی لووکسین
عوارض جانبی جدی در مصرف داروی لووکسین تا به حال برای افراد کمی اتفاق افتاده است. اما با این حال بعضی از افراد ممکن است با مصرف داروی لووتیروکسین دچار عوارض جانبی جدی شوند. در چنین مواردی حتما باید با اورژانس تماس گرفته شود.
- احساس درد در قفسه سینه
- تورم دست‌ها، تورم مچ پاها
- تشنج
- ضربان قلب نامنظم، تپش قلب و ضربان تند قلب
- معده درد
واکنش‌های آلرژیک بسیار جدی در مصرف داروی لووتیروکسین
در مواردی نادر، واکنش‌های بسیار جدی آلرژیک (حساسیتی) می‌تواند به داروی لووکسین رخ دهد. در صورت وجود یکی از علایم زیر فورا از مرکز فوریت‌های پزشکی درخواست کمک کنید.
- سرگیجه شدید
- مشکلات تنفسی و تکلم
- علائم پوستی مانند خارش، تورم مخصوصا در زبان، گلو و صورت
ممکن است عوارض مصرف دارو در همه یکسان نباشد. پس با توجه به این موضوع لیست ارائه شده در بالا کامل نیست. بهتر است در صورت مواجهه با عارضه‌ای متفاوت‌تر از عوارض ذکر شده، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
آیا داروی لووتیروکسین در کاهش وزن موثر است؟
این اواخر متاسفانه سخنی مبنی بر تاثیر داروی لووتیروکسین بر کاهش وزن در بین مردم پخش شده است. البته باید بگویم که این سخن کاملا غلط است. چرا که داروی لووکسین همان نوع ساختگی هورمون تیروکسین است که برای رفع کمبود این هورمون تیروئید استفاده می‌شود. همچنین یکی از علائم شایع کم‌کاری غده تیروئید افزایش وزن است. بنابراین زمانی که شما مصرف قرص لووتیروکسین را شروع می‌کنید، در حقیقت کمبود هورمون تیروئید را در بدن جبران می‌کنید. حال با جبران کمبود هورمون تیروکسین، تعادل میان هورمون‌های بدن برقرار می‌شود و علائم بیماری کم‌کاری تیروئید از بین می‌رود. یعنی وزن شما به حالت عادی برمی‌گردد. علاوه بر این ممکن است دوز مصرفی بیمار از مقدار نیازش بیشتر باشد که در این حالت هم کاهش وزن رخ خواهد داد. البته این کاهش هم نشان از تاثیر دارو بر کاهش وزن نیست، بلکه همان علائم نشان‌دهنده پرکاری تیروئید است.
موارد احتیاط در مصرف قرص لووتیروکسین
در صورت داشتن هر گونه حساسیت یا آلرژی به داروی لووتیروکسین، پیش از مصرف دارو موضوع را با پزشک در میان بگذارید. داروی لووتیروکسین ممکن است حاوی ترکیبات غیرفعالی باشد که می‌توانند موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر شوند. برای اطلاع و آگاهی از جزئیات این مسئله، با داروساز داروخانه صحبت کنید.
اگر مبتلا به دیابت هستید باید در مصرف داروی لووکسین احتیاط کنید. چرا که این دارو می‌تواند بر سطح قند خون شما تاثیر منفی بگذارد. پس بهتر است طبق دستور پزشک به طور منظم میزان قند خون خود را ارزیابی کنید و حتما نتایج آن را با پزشک در میان بگذارید. ممکن است نیاز به افزایش دوز انسولین مصرفی یا داروهای کاهنده قند خون داشته باشید.
اگر سابقه بیماری پرکاری تیروئید، کاهش فعالیت غده فوق‌کلیوی، دیابت و بیماری‌های قلبی (بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا و ضربان قلب نامنظم) داشته‌اید، پس قبل از استفاده از داروی لووتیروکسین لازم است سوابق پزشکی خود را بدون هیچ کم و کاستی در اختیار پزشکتان قرار دهید.
کودکان ممکن است نسبت به برخی از عوارض جانبی داروی لووکسین به ویژه سردرد، تغییرات بینایی، درد مفاصل ران و پاها حساسیت بیشتری داشته باشند. همچنین ترشح زیاد هورمون‌های تیروئید ممکن است منجر به کاهش رشد استخوان‌ها و کوتاه‌قدی در بزرگسالی شود.
قبل از هر گونه عمل جراحی لیست همه داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک خود قرار دهید. این لیست باید شامل تمام داروهای مصرفی نسخه‌دار، بدون نسخه و محصولات گیاهی مورد استفاده شما باشد.
تحقیقات نشان میدهد که افراد سالخورده بیشتر از دیگران در معرض عوارض جانبی قرص لووتیروکسین قرار دارند. همچنین عوارض جانبی مانند تپش قلب و ضربان قلب نامنظم در سالمندان بیشتر از سایرین دیده می‌شود.
بررسی‌ها نشان میدهد که در دوران بارداری هم می‌توان از داروی لووتیروکسین سدیم استفاده کرد. چنانچه باردار هستید موضوع را به پزشک معالج‌تان اطلاع دهید. زیرا ممکن است در این شرایط پزشک دوز مصرفی دارو را تغییر دهد.
همچنین جهت ادامه یا قطع مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک مشورت کنید. این دارو می‌تواند به شیر مادر وارد شود.
طرز استفاده صحیح قرص لووتیروکسین
همیشه داروی لووکسین را با توجه به توصیه‌های پزشک معالج خود مصرف کنید. البته مواقعی که دچار شک و تردید در چگونگی مصرف قرص لووتیروکسین هستید باید با پزشک مشورت کنید. همچنین به پزشک خود اطمینان داشته باشید. چون او با در نظر گرفتن داده‌های حاصل از معاینه و تست‌های آزمایشگاهی مناسب‌ترین دوز را تجویز خواهد کرد. به طور معمول پزشک درمان را با دوز پایین شروع می‌کند. اما تا رسیدن به دوز اصلی تا چند هفته، هر هفته یک دوز به دوز مصرفی بیمار می‌افزاید. همچنین در هفته‌های اول درمان با داروی لووکسین جهت تعیین دقیق دوز مصرفی باید چندین بار آزمایش داد.
بهترین زمان مصرف داروی لووکسین
داروی لووتیروکسین سدیم معمولا روزی یک عدد مصرف می‌شود. البته این موضوع به شرایط بیمار هم بستگی دارد. قرص لووکسین بهتر است با معده خالی و تا 1 ساعت قبل از صبحانه یا نوشیدنی‌های حاوی کافئین مصرف شود. نوشیدنی یا خوراکی‌های کافئین‌دار جذب قرص لووتیروکسین توسط بدن را مختل می‌کنند.
دوز مصرفی داروی لووکسین
معمولا در ابتدای بیماری کم‌کاری تیروئید، برای همه دوز یکسان از داروی لووکسین تجویز می‌شود. دوزی که در ادامه دریافت خواهید کرد به میزان ترشح هورمون تیروکسین از غده تیروئید، سن و بیماری‌های دیگرتان بستگی دارد. شروع دوز مصرفی در افراد بزرگسال معمولاً 50 و 100 میکروگرم است. البته ممکن است در چند هفته بعدی این مقدار تا 200 میکروگرم در روز هم برسد. همچنین ممکن است دوره درمان برای افراد مسن و مبتلا به بیماری‌های قلبی با دوزی پایین‌تر شروع شود.
دوره درمان با داروی لووتیروکسین به چه چیزی بستگی دارد؟
مدت زمان درمان با داروی لووکسین به شرایط بیماری و وضعیت ترشح هورمون از غده تیروئید شما بستگی دارد. همچنین در این باره فقط به نظر پزشک توجه کنید و بدون تایید مصرف دارو را قطع نکنید. لازم است بگویم به طور معمول درمان با داروی لووتیروکسین تا زمانی که در قید حیات هستید ادامه دارد.
تداخلات دارویی قرص لووتیروکسین
تداخلات دارویی می‌تواند عملکرد و تاثیر داروی لووتیروکسین را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین تداخلات دارویی ممکن است خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را هم افزایش دهد. پس در صورت مصرف هر یک از داروهای نام برده شده در زیر موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
استفاده از داروی لووکسین همراه با داروهای ضددیابت (کاهش دهنده قند خون)
استفاده همزمان از داروی لووتیروکسین با داروهای ضددیابت ممکن است سبب کاهش اثر داروهای ضددیابتی شود. پس ممکن است قبل از شروع مصرف همزمان و حتی بعد از آن نیاز به تنظیم دوباره دوزهای مصرفی داروهای دیابت خود داشته باشید.
استفاده از داروی لووکسین همراه با داروی رقیق‌کننده خون، وارفارین که از مشتقات کومارین است (داروهای مورد استفاده برای جلوگیری از لخته شدن خون)
مصرف همزمان داروی لووتیروکسین سدیم با داروهای ضدلخته شدن خون ممکن است موجب افزایش اثر این داروها شود. علاوه بر این مصرف همزمان این داروها به ویژه در افراد مسن می‌تواند سبب خونریزی‌های خطرناک شود. همچنین شما ممکن است در ابتدا و حین درمان با داروی لووکسین نیاز به بررسی مقادیر انعقاد خون داشته باشید. هنگام استفاده از قرص لووتیروکسین سدیم باید دوز مصرفی داروهای وارفارین بیمار دوباره تنظیم شود.
چنانچه مجبور به استفاده از هر یک از داروهای ذکر شده در زیر هستید، حتما باید این داروها را در فواصل زمانی مشخص شده توسط پزشک مصرف کنید.
داروهای نام برده شده در زیر به دلیل این که ممکن است سبب کاهش اثر لووکسین شوند باید حداقل 2 ساعت قبل از لووکسین مصرف شوند.
- آنتی‌اسیدها که جهت بهبود سوءهاضمه وابسته به اسیدها مصرف می‌شوند.
- سوکرالفات جهت درمان زخم معده یا روده
- داروهای حاوی آلومینیم هیدروکسید، آهن و کلسیم کربنات
- بعضی از داروهای کاهش‌دهنده کلسترول بالا مانند کلستیرامین و کلستیپول. چنین داروهایی می‌توانند جذب قرص لووتیروکسین سدیم را از روده مختل کنند. پس باید لووکسین 4-5 ساعت قبل از این داروها مصرف شود.
در صورت مصرف هر یک از داروهای ذکر شده در زیر به پزشک خود اطلاع دهید. این داروها می‌توانند موجب افزایش اثر لووکسین شوند.
- کلوفیبرات (داروی کاهنده چربی خون)
- استفاده دوز بالا از داروی فوروزماید
- سالسیلات‌ها (داروهای مورد استفاده برای کاهش درد و تب)
در صورت مصرف هر کدام از داروهای ذکر شده در زیر به پزشک خود اطلاع دهید. چرا که این داروها می‌توانند موجب کاهش اثربخشی داروی لووتیروکسین شوند.
- سرترالین و ریتوناویر (داروهای ضدافسردگی)
- گلوکوکورتیکوئیدها (داروهای ضدالتهابی)
- کلروکین یا پروگوانیل (داروی مورد استفاده برای درمان و پیشگیری از مالاریا)
- مهارکننده‌های تیروزین-کیناز (داروهای سرطانی و ضدالتهابی)
- سولامر (دارویی که جهت کاهش سطح سرمی فسفر در بیماران با نارسایی کلیوی مزمن استفاده می‌شود)
- استروژن‌ها مانند قرص‌های ضدبارداری ترکیبی یا قرص‌های جایگزین برای هورمون‌ها در یائسگی و بعد از آن
- بتابلوکرها (داروهای کاهنده فشار خون و مورد استفاده در درمان بیماری‌های قلبی)
- کاربامازپین (داروی صرع که برای کنترل اختلالات رفتاری و از بین بردن برخی از انواع دردها استفاده می‌شود)
- برخی از داروهای فعال‌کننده آنزیم‌های کبدی مانند (آرامبخش و قرص خواب)
توجه داشته باشید که در موارد زیر ممکن است نیاز به تنظیم دوباره دوز مصرفی داروی لووکسین داشته باشید.
- در صورت استفاده از آمیودارون پزشک خود را در جریان بگذارید. این دارو می‌تواند بر عملکرد و فعالیت غده تیروئید تاثیر بگذارد.
- اگر با هدف تشخیص بیماری تحت آزمایش با مواد حاوی ید قرار گرفتید، قبل از انجام تست به پزشک اطلاع دهید که داروی لووکسین مصرف می‌کنید. تزریقات انجام گرفته در چنین آزمایشاتی می‌تواند بر عملکرد غده تیروئید تاثیر بگذارد.
اگر پزشک برایتان قرص لووتیروکسین سدیم تجویز کرده است باید تمام داروهای مصرفی بدون نسخه و با نسخه را به پزشک اطلاع دهید تا او بتواند در راستای سلامتی شما تصمیم صحیح‌تری بگیرد. این لیست کاملی از عوارض دارویی داروی لووتیروکسین نیست. پس با پزشک خود صادق باشید.
علائم مصرف بیش از حد داروی لووکسین
علائم مصرف بیش از حد داروی لووتیروکسین ممکن است شامل تپش قلب، از دست دادن هوشیاری، گیجی و تشنج باشد. اگر بعد مصرف دارو ،علائم نام برده شده را مشاهده کردید فورا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
سخن پایانی
و در پایان هم لازم است دوباره تاکید کنیم که لووکسین دارویی برای درمان مشکلات غده تیروئید است و با هدف کاهش وزن نباید استفاده شود. چنانچه با هدف کاهش وزن مصرف شود می‌تواند خطراتی برای فرد مصرف‌کننده داشته باشد. همچنین این داروی کم‌کاری تیروئید را نباید با دیگران حتی کسانی که مشکلی مشابه شما دارند به اشتراک گذاشت. علاوه بر این کم‌کاری تیروئید را جدی بگیرید و تست‌های آزمایشگاهی را به موقع و طبق دستورالعمل‌های پزشک انجام دهید.
این مطلب صرفا جنبه آموزشی داشته و برای استفاده از آن باید به پزشک مراجعه شود.
منابع
