روش های درمان سرطان و فناوری‌های نوین

درمان سرطان، قطعا یکی از بزرگترین چالش‌های قرن 21 است. دانش و علم موجود در حوزه‌ سرطان و روش های درمان سرطان، نسبت به دو دهه‌ گذشته، بهبود پیدا کرده و رشد چشمگیری داشته است. تا همین چند سال پیش، زمانی که صحبت از بیماری سرطان می‌شد، کمتر کسی به دلیل نبود روش‌های درمانی صحیح، امید به درمان کامل و قطعی داشت؛ اما با وجود پیشرفت گستره‌ فناوری‌های نوین در انواع روش های درمان سرطان، شاخص امید به زندگی در بیماران مبتلا به سرطان، رشد قابل توجهی داشته است.

البته در مسیر درمان سرطان اینگونه به نظر می‌رسد که یک درمان کلی برای همه‌ افراد مبتلا به سرطان وجود ندارد، بلکه هر بیمار با توجه به نیازهای خود و به تشخیص تیم درمان و پزشکی، باید تحت درمان قرار بگیرد.  با توجه به اهمیت شناخت انواع روش‌های درمان سرطان، در این مقاله به معرفی و بررسی فناوری‌های نوین در درمان سرطان می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

فناوری‌های نوین و سرطان

در سال‌های اخیر، از فناوری‌های نوین با هدف کمک به سیستم ایمنی برای شناسایی و حمله به تومورها رونمایی شده؛ زمینه‌ای که به ایمونو آنکولوژی (immuno-oncology) معروف است. وجود این رویکردهای جدید برای مهار سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سرطان، می‌توانند تفاوت بزرگی در نحوه درمان سرطان ایجاد کرده و ما را به آینده‌ای نزدیک کنند که سرطان به یک بیماری قابل درمان تبدیل می‌شود. سلول درمانی، واکسن‌های شخصی، ویرایش ژن و درمان‌های میکروبیوم و همچنین رادیوتراپی، چند مورد از جدید‌ترین فناوری‌های نوینی هستند که در درمان سرطان موثر بوده و آینده‌ آن را تغییر خواهند داد.

   1. سلول درمانی

سلولی درمانی نوعی ایمونوتراپی بوده که از جدیدترین و امیدوار کننده‌ترین روش‌های درمان سرطان است و از آن برای بهبود توانایی سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سرطان استفاده می‌شود. این روش شامل جمع‌آوری مجموعه خاصی از سلول‌های خونی و اصلاح آن‌ها به وسیله‌ مهندسی ژنتیک و سپس تزریق مجدد به بیماران مبتلا به سرطان برای ایجاد حمله‌ قوی‌تر به سلول‌های سرطانی می‌باشد.

سلول درمانی با پیوند سلول‌های بنیادی تفاوت دارد؛ در پیوند سلول‌های بنیادی، از سلول‌های خون­ساز استفاده می‌شود؛ درحالیکه در سلول درمانی، سلول‌های جمع آوری شده، نوع خاصی از سلول‌های سیستم ایمنی بدن هستند. از جمله نوعی از سلول‌ها به نام سلول‌های T که قادر به از بین بردن سلول‌های تومور سرطانی هستند.

   2. واکسن‌های شخصی­‌سازی شده سرطان

همانطور که می‌دانید، سرطان ناشی از جهش‌های ژنتیکی بوده که سلول‌های سالم را به سلول‌های توموری تبدیل می‌کند. این جهش‌ها در هر شخص مبتلا به سرطان می‌توانند متفاوت باشند. در یکی از جدیدترین روش‌های درمان سرطان، به نام شخصی­ سازی واکسن‌های سرطان، درمان سرطان با استفاده از این جهش‌ها صورت می‌گیرد.

جهش‌های سلولی، تصادفی بوده و اگر تومورهای بیماران مبتلا به سرطان با یکدیگر مقایسه شوند، شباهتی بین آن‌ها وجود نخواهد داشت. در روش واکسن‌های درمانی- که هنوز در حال توسعه می‌باشد – برای هر تومور، واکسن‌های درمانی جداگانه و سفارشی هر بیمار، ساخته می‌شود.

در این روش درمانی، با مقایسه توالی DNA تومور سرطان و سلول‌های سالم، جهش‌های متعدد سرطانی شناسایی شده و جهش‌هایی انتخاب می‌شوند که احتمالا واکنش شدید سیستم ایمنی را به دنبال داشته باشند. واکسن‌ها به شکل RNA پیام رسان مولکولی، به سلول‌ها دستور می‌دهند که پروتئین خاصی را تولید کنند و در نهایت، سیستم ایمنی بدن، یک آنتی ژن سرطانی خاص را در برابر تومور آماده می‌کند. استفاده از این روش به ویژه برای انواع خاصی از سرطان‌ها که اغلب دارای جهش‌های زیادی هستند مانند سرطان ریه و سرطان روده، مفید می ­باشد.

   3. ویرایش ژن

یکی دیگر از جدیدترین فناوری‌های نوین در روش های درمان سرطان، ساده‌تر و سریعتر کردن توالی DNA با دقت بالا با استفاده از ویرایش ژن است. با استفاده از فناوری کریسپر (CRISPR) تغییراتی در سلول‌های ایمنی ایجاد می‌شود به این صورت که در سلول‌های T ایمنی  ژنی وجود دارد که داشتن دستور ساخت پروتئینی خاص، باعث می‌شود تا سلول‌های سرطانی از دست حملات سلول‌های ایمنی در امان باشند؛ در این فناوری این ژن حذف شده و درمان سرطان سرعت بیشتری پیدا می‌کند.

البته این فناوری هنوز مراحل اولیه خود را طی می‌کند و هنوز اثرات کلی استفاده از آن مشخص نشده است؛ اما در صورت گذراندن موفقیت­آمیز مراحل آزمایشی و اولیه و استفاده‌ گسترده از آن، پتانسیل زیادی برای درمان سرطان دارد.

   4. استفاده از درمان‌های میکروبیوم برای سرطان

براساس کشفیات محققان در دهه‌ اخیر، میکروبیوم انسان – مجموعه میکروارگانیسم‌هایی که در بدن ما زندگی می‌کنند- نقش مهمی در بسیاری از جنبه‌های سلامتی ما از جمله سرطان دارند. با توجه به علم میکروبیوم مطرح می‌شود که عناصر میکروبیوم برای مقابله با سیستم ایمنی بیش فعال در بیماری‌های التهابی و همچنین تقویت سیستم ایمنی سرکوب شده در سرطان، نقش موثری دارند.

اغلب سلول‌های سرطانی و توموری، برای سیستم ایمنی نامرئی هستند و همچنین در میکروبیوم‌های بدن انسان پروتئین‌هایی وجود دارد که می‌تواند آنتی‌ژن‌ها را در سطح تومورها شناسایی کند؛ در نتیجه در این روش درمانی از میکروبیوم‌ها برای آشکار کردن تومور برای سیستم ایمنی استفاده می‌شود.

   5. رادیوتراپی (پرتودرمانی) برای درمان سرطان

رادیوتراپی یا پرتو درمانی، نسبت به 4 روش قبل کمی قدیمی‌تر بوده اما از پرکاربردترین و موثرترین روش های درمان سرطان محسوب می‌شود. در این روش با استفاده از پرتودرمانی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند یا با آسیب رساندن به DNA  آن‌ها، رشدشان را کند می‌کنند؛ چرا که دیگر تقسیم نشده و در نهایت از بین می‌روند.

البته باید توجه داشت که در این روش درمان سرطان، سلول‌های سرطانی فورا از بین نمی‌روند و روند درمانی کمی طولانی‌تر خواهد بود. چرا که آسیب دیدن سلول‌های سرطانی و درنهایت از بین رفتن آن‌ها ممکن است روزها طول بکشد.

از رادیوتراپی یا پرتودرمانی برای درمان تعداد زیادی از سرطان‌ها استفاده می‌شود. البته استفاده از این روش با توجه به نظرات تیم پزشکی درمانی ممکن است در زمان‌های مختلف برای بیمار مبتلا به سرطان تجویز شود مانند انتخاب آن به عنوان درمان اصلی یا استفاده از رادیوتراپی قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور سرطانی و یا بعد از جراحی به عنوان درمان کمکی برای متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی باقی مانده و … .

سخن آخر

خوشبختانه، با وجود پیشرفت روزافزون فناوری‌های نوین در روش های درمان سرطان و افزایش علم و اطلاعات، روزانه تعداد زیادی از بیماران مبتلا به سرطان درمان شده و به زندگی عادی خود باز می‎گردند. اما فراموش نکنید که مهم‌ترین نکته در درمان سرطان و اثر بخشی آن‌ها، تشخیص به موقع این بیماری می‌باشد؛ چرا که با تشخیص به موقع سرطان، می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی آن را درمان کرد.

این مقاله سعی داشت تا با معرفی و بررسی جدیدترین فناوری‌های نوین در درمان سرطان، راهنمایی مناسبی در این زمینه باشد. از همراهی شما تا پایان متشکریم.