وقتی بدون گفتن حتی یک کلمه حرف میزنید
شکلک‌هایی (استیکر) که به خوبی در گفتگوهای مجازی استفاده می‌کنید، باعث می‌شوند شما برداشت بهتر و کاملتری از آن گفتگو داشته باشید. در موارد بسیار زیادی ترجیح شما این است که بدون بیان کلمه‌ای از یکی از این شکلک‌ها استفاده کنید و اعتقاد دارید که این شکلک‌ها حس و منظور شما را نیز بهتر منتقل می‌کنند. استفاده از این شکلک‌ها باعث می‌شود بدون گفتن حتی یک کلمه حرف بزنید و این ارتباط غیرکلامی نتیجه بهره‌مندی از ابزار ارتباطی قوی‌ای به نام زبان بدن است.
وقتی به رفتارهای غیرکلامی خود فکر می‌کنیم درمی‌یابیم که این رفتارها چه تأثیری بر روی قضاوت ما از دیگران و همچنین قضاوت دیگران از ما می‌گذارند. زمانی که شما احساس قدرت می‌کنید؛ شروع به بسط دادن و بزرگتر نشان دادن بدن خود می‌کنید. درواقع در این حالت شما بدن خود را می‌کشید و گسترش می‌دهید و فضای بیشتری را اشغال می‌کنید. این شیوه گسترده شدن تنها مختص انسان‌ها نیست و در جانواران نیز مشاهده می‌شود. مطالعات انجام‌شده توسط جسیکا تریسی نشان داد که انسان‌هایی که با بینایی زاده شده‌اند و آن‌هایی که مادرزادی نابینا هستند به هنگام برنده شدن در یک مسابقه کار واحدی را انجام می‌دهند. بنابراین وقتی از خط پایان عبور می‌کنند و برنده می‌شوند اهمیتی ندارد که آن‌ها تا الآن دیده یا ندیده‌اند که کسی این کار را انجام بدهد، همه این رفتار را نشان می‌دهند؛ بازوها به شکل عدد هفت در هوا باز می‌شود و چانه اندکی متمایل به بالا. این رفتار نشانی از احساس قدرت و دیدن خود در مقام قدرت است و به نحوی غرور را نیز نشان می‌دهد.
وقتی احساس ناتوانی و ضعف می‌کنیم دقیقاً برعکس احساس قدرت در خود فرو می‌رویم و جمع می‌شویم. خودمان را کوچک می‌کنیم و نمی‌خواهیم به نفر کناری‌مان برخورد کنیم. این موارد بخشی از رفتارهای فیزیکی ما است که به وضوح احساسات درونی ما را به نمایش می گذارند.
زبان بدن
افراد در محل کار، خانه و در واقع در محیط زندگی خود می‌توانند اطلاعات زیادی را بدون حتی کلامی صحبت کردن منتقل کنند. در ارتباط غیرکلامی بدن انسان، احساسات و مقاصد را از طریق حرکات و حالت‌های آگاهانه و ناخودآگاه، همراه با حرکات و حالات چهره، تماس چشمی و حتی لمس کردن بیان می‌کند. این نوع ارتباط یک زبان است که به آن زبان بدن گفته می‌شود.
بدن ما از طریق حرکات و حالت‌های مختلف مانند حرکات دست، صورت، حرکات چشم و لمس صحبت می‌کند. هر یک از این حرکات فیزیکی را می‌توان به عنوان کلمات جداگانه‌ای در نظر گرفت که در نظر انسان‌های مختلف تفاسیر و قضاوت متفاوتی دارند. حتی این زبان در اقوام و ملت‌های مختلف می‌تواند معانی و مفاهیم متفاوتی داشته باشد. بنابراین یادگیری زبان بدن مهم است. زبان بدن به تنهایی 55 درصد از کل ارتباطات را تشکیل می‌دهد درحالی که گفتار 7 درصد و تن صدا 38 درصد را تشکیل می‌دهد.
لحظه‌ای به این آمار فکر کنید تا بفهمید که یک فرد از طریق صورت خود و یا حرکات بدن تا چه حد می‌تواند مفاهیم را انتقال دهد. لبخند می‌تواند نشان‌دهنده تأیید یا شادی و خوشحالی باشد. اخم می‌تواند عدم تأیید یا ناراحتی باشد. در برخی از موارد حالت چهره ما به خوبی می‌تواند احساسات درونی ما را آشکار کند و احساسات واقعی ما را نشان دهد. در حالی که می‌گویید خوب و سرحال هستید، ممکن است ظاهر صورت شما خلاف این را نشان دهد. همان گونه که بارها برای شما و دیگران اتفاق افتاده است.
چند نمونه از احساساتی که می‌توانید به راحتی از طریق حالت‌های چهره نشان دهید عبارتند از:
- شادی
- ناراحتی
- عصبانیت
- تعجب
- انزجار
- ترس
- گیجی
- هیجان
- میل
- تحقیر
بیان صورت یک فرد حتی می‌تواند در تعیین اطمینان یا اعتماد ما به گفته‌های افراد نیز کمک کند. یک مطالعه نشان می‌دهد که قابل اعتمادترین حالت چهره شامل کمی بالا آمدن ابرو و لبخند است. درواقع محققان می‌گویند که این حالت هم دوستی و هم اعتماد به نفس را نشان می دهد.
درواقع حالات صورت جهانی‌ترین اشکال زبان بدن هستند. حالت‌هایی که برای انتقال مفاهیمی مانند؛ ترس، عصبانیت، غم و شادی استفاده می‌شوند و در کل دنیا مشابه است. حتی تحقیقات نشان می‌دهد که ما در مورد هوش افراد نیز بر اساس چهره و بیان آن‌ها قضاوت می‌کنیم.
یک مطالعه نشان می‌دهد که افراد خندان و شاد باهوش‌تر از افراد عصبانی ارزیابی می‌شوند. در ادامه مفاهیمی که از طریق حالات چهره در حین ارتباطات منتقل می‌شوند را بررسی می‌کنیم.
چشم، پنجره روح
از چشم معمولاً به عنوان “پنجره‌ی روح” یاد می‌شود زیرا قادر به آشکار کردن چیزهای زیادی در مورد احساس یا افکار افراد است. حتماً بارها توسط نگاهتان لو رفته‌اید یا این جمله را شنیده‌اید که چشمانت چیز دیگری را می‌گوید، در حالی که شما اصلاً کلامی حرف نزده‌اید. بنابراین همان طور که با فردی در حین مکالمه هستید توجه به حرکات چشم او بخش مهمی از روند ارتباط شما را تشکیل می‌دهند. در واقع لازم است در حین مکالمه حتماً در چشم مخاطب خود نگاه کنید. در این حالت نتیجه ارتباط شما بیشتر خواهد بود.
برخی از موارد رایجی که ممکن است از این نظر دست‌گیرتان شود این است که فرد مقابل به راحتی تماس مستقیم چشمی برقرار می‌کند یا از نگاه کردن خودداری می‌کند. چقدر پلک می‌زند و یا مردمک چشم او گشاد یا تنگ می‌شود. هر کدام از این حالت‌ها و حرکات چشم بسیار بهتر از کلام فرد احساس او را منتقل می‌کنند. هنگام ارزیابی این حالت می‌توانید به موارد زیر توجه کنید؛
- خیره نگاه کردن
وقتی شخصی هنگام مکالمه مستقیماً به چشمان شما نگاه می‌کند، این نشان‌دهنده علاقه و توجه وی است هرچند تماس چشمی طولانی مدت نیز جالب به نظر نمی‌رسد و شاید در مواردی نگران‌کننده نیز باشد. از طرفی قطع کردن ارتباط چشمی و مرتب به دور و اطراف نگاه کردن ممکن است نشان‌دهنده حواس‌پرتی، ناراحتی یا تلاش برای پنهان کردن احساسات واقعی باشد.
- پلک زدن
پلک زدن طبیعی است اما باید توجه کنید که آیا فرد زیاد پلک می‌زند یا کم. جالب است بدانید وقتی احساس ناراحتی می‌کنید با سرعت بیشتری پلک میزنید یا پلک زدن مکرر نشان‌دهنده این است که فرد سعی دارد حرکات چشم و همچنین احساسات خود را کنترل و پنهان کند.
- اندازه مردمک چشم
اندازه مردمک چشم می‌تواند یک سیگنال ارتباطی غیرکلامی بسیار ظریف باشد. در حالی که سطح نور در محیط، گشادشدن مردمک چشم را کنترل می‌کند، اما گاهی اوقات احساسات نیز می‌توانند باعث ایجاد تغییرات کوچکی در اندازه مردمک شوند. به عنوان مثال چشمان با مردمک بسیار گشاد، می‌تواند نشان دهنده علاقه یا حتی تحریک فرد باشد.
دهان
بیان و حرکات دهان نیز می‌تواند در خواندن زبان بدن ضروری باشد. به عنوان مثال، جویدن لب پایین ممکن است نشانگر این باشد که فرد احساس نگرانی، ترس یا عدم امنیت را تجربه می‌کند. پوشاندن دهان به هنگام خمیازه کشیدن و یا سرفه کردن رفتاری مؤدبانه است اما ممکن است این کار برای پنهان کردن اخم ناشی از عدم تأیید نیز باشد. لبخند زدن شاید یکی از بزرگترین ابزارهای زبان بدن باشد، اما لبخند را نیز می‌توان به طرق مختلف تفسیر کرد. لبخند ممکن است واقعی باشد، یا برای بیان شادی کاذب، کنایه، تمسخر یا حتی از سر بدبینی استفاده شود. بنابراین همین حالت چهره احساسات مختلفی را به فرد مقابل مخابره می‌کند. هنگام ارزیابی زبان بدن، حالت‌های لب و دهان مفاهیم مختلفی را منتقل می‌کنند بخشی از آن در ادامه بیان می شود:
- فشار دادن لب‌ها به هم و سفت شدن لب‌ها؛ ممکن است نشان دهنده عدم رضایت، عدم تأیید یا بی‌اعتمادی باشد.
- گاز گرفتن لب؛ گاهی اوقات افراد هنگام نگرانی، اضطراب یا استرس لب‌های خود را گاز می‌گیرند.
- پوشاندن دهان؛ هنگامی که افراد می‌خواهند یک واکنش احساسی را پنهان کنند، ممکن است دهان خود را بپوشانند تا از نشان دادن لبخند خود جلوگیری کنند.
تغییرات جزئی در دهان نیز می‌تواند شاخص‌های ظریفی از احساس فرد باشد. هنگامی که دهان کمی چرخانده می‌شود، ممکن است به این معنی باشد که فرد احساس خوشحالی دارد. از طرف دیگر، دهان کمی رو به پایین می‌تواند نشانه‌ای از غم و اندوه، عدم تأیید باشد.
اشارات
اشاره کردن تقریباً مستقیم‌ترین و بارزترین سیگنال زبان بدن است. تکان دادن، اشاره کردن و استفاده از انگشتان برای نشان دادن مقادیر عددی بسیار معمول است.
- برخی از اشارات و حرکات وابسته به فرهنگ یک جامعه است برای مثال؛ نشان دادن انگشت شست که در برخی از کشورها نشان‌دهنده صلح است و در سایر کشورها ممکن است معنی و مفهوم متفاوتی داشته باشد.
- مشت گره‌کرده می‌تواند در بعضی شرایط نشان‌دهنده خشم و در مواردی بیانگر همبستگی باشد.
- انگشت شست به بالا و انگشت شست به پایین اغلب به عنوان تأیید و عدم تأیید استفاده می‌شود.
- حرکت اوکی که با لمس انگشت شست و انگشت اشاره در یک دایره در حالی که سه انگشت دیگر را گسترش داده و باز می‌کنید ، می‌تواند به معنای “خوب” یا “بسیار خوب” استفاده شود. در حالی کهدر برخی از کشورهای آمریکای جنوبی، این نماد در واقع یک حرکت مبتذل است.
- علامت V که با بلند کردن انگشت اشاره و میانه و جدا کردن آن‌ها برای نشان دادن شکل V ایجاد می‌شود، به معنای صلح یا پیروزی در برخی کشورها است.در انگلستان و استرالیا ، این نماد هنگامی که پشت دست رو به بیرون باشد معنای توهین‌آمیز به خود می‌گیرد.
بازوها و پاها
دست‌ها و پاها می‌توانند در انتقال اطلاعات غیرکلامی مفید باشند. برای مثال دست به سینه گذاشتن (دست‌ها به صورت ضربدری روی سینه قرارگرفته و گره می‌شوند) نشان‌دهنده حالت دفاعی هست یا ایستادن فرد در حالی که دست‌ها را به کمر زده باشد می تواند نشان‌دهنده آمادگی و قدرت و یا احتمالاً پرخاشگری فرد باشد. دست‌های گره شده در پشت سر نیز می‌توانند نشان‌دهنده کسالت، اضطراب یا عصبانیت در فرد باشد. تکان دادن سریع انگشتان نیز می‌تواند نشان‌دهنده بی‌حوصلگی و اضطراب فرد باشد.
در بالا به برخی از سیگنال‌های زبان بدن که توسط دست‌ها و پاها مخابره می‌شوند اشاره شد این سیگنال‌ها در موارد بسیار کمک‌کننده فرد در شناخت رفتار سایرین است.
حالت بدنی
نحوه نگه داشتن بدن نیز می‌تواند به عنوان یک قسمت مهم از زبان بدن باشد. وضعیت بدنی می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد احساس فرد و ویژگی‌های شخصیتی، مانند اعتماد به نفس، فروتنی و خضوع یک شخص یا در حالت مقابل پرخاشگری وی را به شما منتقل کند برای مثال؛
- صاف نشستن، ممکن است نشان دهنده تمرکز فرد و توجه به آنچه اتفاق می‌افتد باشد.از طرف دیگر ، نشستن با بدن خمیده به جلو می‌تواند دلالت بر بی‌حوصلگی یا بی‌اعتنایی فرد داشته باشد.
- گستردگی و بسط دادن بدن شامل باز نگه داشتن بدن که در مواردی با باز کردن دست‌ها به پهلو و آزادی بیشتر در نشستن و با اشغال کردن فضای بیشتر و در معرض توجه قرار گرفتن همراه است می‌تواند بیانگر قدرت، دوستی و تمایل باشد .
- حالت بسته شامل پنهان کردن بدن است که اغلب با قوز به جلو و نگه داشتن دست‌ها و پاها روی هم همراه است.این نوع حالت می‌تواند شاخصی از خصومت، عدم دوستی و اضطراب، احساس ضعف و یا استرس باشد و در مواردی تمایل فرد برای مراقبت از خود را نیز نشان می‌دهد.
کلام آخر
به عنوان سخن پایانی؛ درک زبان بدن می‌تواند کمک زیادی به شما در برقراری ارتباط بهتر با دیگران و تفسیر آنچه دیگران ممکن است حتی بدون گفتن کلمه‌ای منتقل کنند، باشد.
رفتارهای غیرکلامی ما همان‌طور که به خوبی بر دیگران اثر می‌گذارد بر خودمان نیز اثرگذار خواهند بود. اما آیا این رفتارهای غیرکلامی توانایی تغییر ذهن ما را خواهند داشت؟ وقتی شما خوشحال و شاد هستید لبخند میزنید اما اگر وانمود به شاد بودن نیز بکنید این رفتار بر شما اثر می‌گذارد. وانمود کردن به قدرت نیز می‌تواند احساس قدرت را در شما به وجود آورد. بدن ما می‌تواند ذهن ما را تغییر بدهد و ذهن ما رفتار ما را تغییر می‌دهد و رفتار ما بازدهی و ارتباطات ما را تغییر می‌دهد. به همین ترتیب کل زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین یادگیری و بهبود این ارتباط غیرکلامی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و با تمرکز بیشتر بر یادگیری زبان بدن می‌توانید به دیگران اجازه دهید احساس شما را بدون اینکه حتی یک کلمه حرف بزنید به خوبی درک کنند.
