سرطان بیضه؛ علائم، پیشگیری، تشخیص و درمان

سرطان بیضه از غده مردانه‌ای که به آن بیضه می‌گویند، آغاز می‌شود. هرچند که امکان دارد این سرطان در هر سنی رخ دهد اما شیوع آن در بین مردان ۱۵ تا ۴۴ سال بیش از سایر مردان است. این نوع از سرطان با تشخیص به ‌موقع قابل‌درمان است و خطر مرگ ناشی از آن نیز کم است. در مورد ابتلا به سرطان بیضه به مردان توصیه می‌شود که علائم ابتلا و عواملی که ریسک ابتلا به این نوع از سرطان را بالا می‌برد، خوب بشناسند و مراقبت‌های لازم را در این خصوص انجام دهند. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد این بیماری در اختیار شما قرار می‌گیرد.

علائم و نشانه‌های ابتلا به سرطان بیضه

افراد مبتلا به سرطان بیضه ممکن است علائم یا نشانه‌های مختلفی را تجربه کنند. گاهی اوقات، مردان مبتلا به سرطان بیضه هیچ‌ یک از این تغییرات را ندارند و یا ممکن است وجود یک یا چند مورد از این علائم، نشان از وجود بیماری دیگری باشد. بنابراین، داشتن این علائم به این معنا نیست که شخص قطعاً مبتلا به سرطان است. معمولا بزرگ شدن بیضه، وجود توده کوچک یا احساس سفتی، اولین نشانه‌های ابتلا به سرطان بیضه است. هرگونه توده، بزرگ شدن، سختی، درد یا حساسیت باید در اسرع وقت توسط پزشک ارزیابی شود. سایر علائم سرطان بیضه معمولاً تا پس ‌ازاین که سرطان به سایر قسمت‌های بدن برسد، ظاهر نمی‌شوند.

علائم و نشانه‌های ابتلا به سرطان بیضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• وجود توده یا تورم بدون درد در هر دو بیضه؛ اگر تومور بیضه زود پیدا شود، ممکن است به‌ اندازه یک نخود باشد، اما در صورت پیشرفت بیماری می‌تواند بسیار بزرگتر شود.
• درد، ناراحتی یا بی‌حسی در بیضه‌ها همراه با تورم یا بدون آن.
• تغییر در احساس بیضه یا احساس سنگینی در کیسه بیضه؛ به‌عنوان‌مثال، ممکن است یک بیضه نسبت به بیضه دیگر سفت‌تر شود یا سرطان بیضه ممکن است باعث بزرگ شدن بیضه یا کوچکتر شدن آن شود.
• درد مبهم در شکم یا کشاله ران
• تجمع ناگهانی مایعات در کیسه بیضه
• حساسیت یا رشد پستان؛ اگرچه نادر است ولی برخی از تومورهای بیضه هورمون‌هایی ایجاد می‌کنند که باعث ایجاد حساسیت در پستان یا رشد بافت پستان می‌شوند.
• کمردرد، تنگی نفس، درد قفسه سینه،  خلط خونی یا بلغم می‌تواند از علائم سرطان بیضه در مراحل بعدی باشد.
• تورم یک یا هر دو پا و تنگی نفس از لخته خون می‌تواند از علائم سرطان بیضه باشد. لخته خون در شریان ریه، آمبولی ریوی نامیده می‌شود و باعث تنگی نفس می‌شود. برای برخی از مردان جوان یا میانسال، ابتلا به لخته خون ممکن است اولین نشانه سرطان بیضه باشد.

بسیاری از علائم و نشانه‌های سرطان بیضه مشابه علائمی است که در اثر شرایط غیرسرطانی نیز می‌تواند ایجاد می‌شوند. در زیر به این موارد پرداخته‌ شده است:

• تغییر اندازه یا وجود یک توده در بیضه
• کیستی به نام اسپرماتوسل که در اپیدیدیم ایجاد می‌شود. اپیدیدیم عضوی کوچک متصل به بیضه است که از لوله‌های پیچ‌خورده‌ای تشکیل‌شده است که اسپرم را از بیضه دور می‌کند.
• بزرگ شدن رگ‌های خونی از بیضه به نام واریکوسل.
• تجمع مایعات در غشای اطراف بیضه به نام هیدروسل.
• درد
• عفونت؛ در صورت مشکوک بودن به عفونت، ممکن است برای بیمار نسخه‌ای از آنتی‌بیوتیک تجویز شود. اگر آنتی‌بیوتیک‌ها مشکلی را حل نکنند، آزمایش‌ها مربوط به سرطان بیضه اغلب لازم است.
• جراحت

عوامل خطر ابتلا به سرطان بیضه

سن: بیش از نیمی از مردانی که مبتلا به سرطان بیضه تشخیص داده می‌شوند بین ۲۰ تا ۴۵ سال هستند. با این ‌حال، مردان در هر سنی می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند، ازجمله مردان در سنین بالای ۶۰ سال. بنابراین مهم است که هر مردی با علائم سرطان بیضه به دکتر مراجعه کند.

 سابقه خانوادگی: مردانی که خویشاوندان نزدیک آن‌ها، به ‌ویژه برادر مبتلا به سرطان بیضه است، بیش از سایرین با خطر ابتلا به سرطان بیضه روبرو هستند.

سابقه شخصی ابتلا به سرطان: مردانی که در یک بیضه به سرطان مبتلا شده‌اند، خطر ابتلا به سرطان در بیضه دیگر نیز افزایش می‌یابد. تخمین زده می‌شود از هر ۱۰۰ مرد مبتلا به سرطان بیضه ، ۲ نفر در بیضه دیگر نیز دچار سرطان می‌شوند.

نژاد و قومیت: اگرچه مردان از هر نژادی می‌توانند به سرطان بیضه مبتلا شوند، مردان سفیدپوست بیشتر از مردان از نژادهای دیگر به سرطان بیضه مبتلا می‌شوند. سرطان بیضه در مردان سیاه‌پوست نادر است. با این‌ حال، مردان سیاه‌پوست مبتلا به سرطان بیضه بیشتر از مردان سفیدپوست می‌میرند، به ‌ویژه اگر سرطان در هنگام تشخیص به غدد لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته باشد.

ویروس نقص ایمنی انسانی :(HIV) در مردان مبتلا به اچ آی وی یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) ناشی از اچ آی وی، خطر ابتلا به سمینومای بیضه کمی بیشتر است.

پیشگیری از ابتلا به سرطان بیضه

راه دقیقی برای جلوگیری از سرطان بیضه وجود ندارد. برخی از پزشکان برای شناسایی سرطان بیضه، معاینه منظم بیضه را توصیه می‌کنند.

تشخیص و درمان سرطان بیضه

در این بخش گزینه‌های تشخیص این نوع سرطان شرح داده‌ شده است. همه تست‌های ذکر شده در زیر برای هر شخص استفاده نمی‌شوند. پزشک ممکن است هنگام انتخاب آزمایش‌های تشخیصی عوامل زیر را در نظر بگیرد:

• نوع سرطان
• علائم و نشانه‌های شخص
• سن و سلامت عمومی
• نتایج آزمایشات پزشکی قبلی

اگر یک توده در بیضه داشته باشید می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به سرطان بیضه باشد. بنابراین لازم است از طریق مراجعه به پزشک مراقبت‌های اولیه که ضروری نیز هستند را آغاز کنید. پس ‌از این ویزیت، پزشک ممکن است شما را برای انجام آزمایش‌های بیشتر به متخصص ارولوژی ارجاع دهد. اورولوژیست پزشکی است که درزمینه درمان سرطان بیضه و سایر شرایط دستگاه ادراری تخصص دارد.

معاینه جسمی: پزشک بیضه‌ها را جهت تشخیص و مشاهده هر گونه تورم، حساسیت یا سفت شدن معاینه می کند. پزشک همچنین شکم، گردن، بالای سینه، زیر بغل و کشاله ران را جهت بررسی و تشخیص بزرگ شدن غدد لنفاوی لمس و معاینه می‌کند که ممکن است نشان‌دهنده گسترش سرطان باشد. پستان‌ها و نوک سینه‌ها نیز برای بررسی میزان رشد و پاها از نظر تورم مورد بررسی قرار می‌گیرند. تورم پا می‌تواند ناشی از لخته شدن خون در وریدهای پا، لگن یا شکم باشد.

سونوگرافی: در سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخلی استفاده می‌شود. امواج صوتی تولیدشده توسط سونوگرافی از بافت کیسه بیضه خارج می‌شوند. پژواک امواج صوتی مجموعه‌ای از تصاویر را به نام سونوگرام تولید می‌کند. این تصاویر از بیضه به پزشک کمک می‌کند تا تومور یا سایر ناهنجاری‌ها را پیدا کند. اگر توموری به‌اندازه کافی بزرگ باشد که در سونوگرافی دیده شود، در آن صورت سونوگرافی اندازه، محل و استحکام تومور را نشان می‌دهد. تومور جامد داخل بیضه به‌ احتمال‌زیاد سرطانی است. اگر این آزمایشات یک ناهنجاری را نشان دهد که به نظر می‌رسد تومور است، آزمایش خون انجام می‌شود. علاوه بر این، برای یافتن علائم سرطان، ممکن است نیاز به برداشتن بیضه باشد.

 آزمایش خون / نشانگرهای تومور: سطح تومورمارکرها قبل از جراحی برای برداشتن بیضه اندازه‌گیری می‌شود. تومورمارکرها موادی هستند که توسط سرطان ساخته می‌شوند و در سطح غیرطبیعی بالا در خون برخی از افراد مبتلا به سرطان یافت می‌شوند. برای سرطان بیضه، از سطح تومورمارکرها برای کشف مرحله سرطان استفاده می‌شود. انواع مختلف سرطان نشانگرهای مختلف تومور را ایجاد می‌کنند. مقادیر بالای این تومورمارکرها ممکن است نشان ‌دهنده سرطان بیضه یا نوع دیگری از سرطان باشد. با این ‌وجود، ممکن است سرطان بیضه وجود داشته باشد و دارای سطوح عادی تومور مارکر باشید.

آزمایشات ارکیکتومی / پاتولوژی جراحی: در صورت مشکوک بودن به سرطان بیضه ، یک جراح ارکیکتومی را انجام می‌دهد. در طی این جراحی از طریق برشی در کشاله ران کل بیضه برداشته می‌شود. سپس برش‌های بسیار نازک از بافت بیضه را در زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند تا نوع سرطان را تشخیص دهند. پاتولوژیست پزشکی است که در تفسیر آزمایشات آزمایشگاهی و ارزیابی سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها برای تشخیص بیماری تخصص دارد. برای سرطان بیضه ، آسیب‌شناس تشخیص می‌دهد که بافت بیضه حاوی سلول‌های سرطانی است یا خیر. در صورت بروز، تعیین می‌شود که آن‌ها چه نوع سلول‌های سرطانی هستند. بیشتر سرطان‌های بیضه تومورهای سلول‌های زایا هستند که به ۲ دسته سمینوما و غیرسمینوم تقسیم می‌شوند. اگر مردی فقط یک بیضه داشته باشد جراح ممکن است فقط یک نمونه کوچک از بافت را از بیضه خارج کند. در صورت وجود سلول‌های سرطانی، ممکن است  بیضه به‌ طور کامل برداشته شود. اگر نمونه بافت سرطان را نشان ندهد، ممکن است در همان جراحی آسیب ناشی از برداشتن بافت را جبران کرده و بیضه را در کیسه بیضه جایگزین کنند. با این‌ حال، این روش بسیار نادر است.

تست‌های دیگری نیز در صورت ابتلا به سرطان بیضه برای تعیین مرحله‌ بیماری انجام می‌شود.

پس از درمان سرطان بیضه

بهبودی کامل از جراحی ارکیکتومی ممکن است دو هفته تا دو ماه طول بکشد. در طی دو هفته اول نباید وزنی بیش از ۵/۴ کیلو را بلند کنید یا تا زمان بهبودی نباید رابطه جنسی برقرار کنید. از مواردی مانند ورزش و دویدن، حدود چهار هفته پس از جراحی باید خودداری شود.

خطر بازگشت سرطان بیضه به مرحله تشخیص بستگی دارد، اما بسیار کم است، ۵ درصد یا کمتر. همچنین خطر رشد سرطان در بیضه دیگر بسیار کم است(حدود ۲ درصد) .

زندگی جنسی و باروری پس از درمان سرطان بیضه

برداشتن یک بیضه نباید انرژی جنسی یا قدرت باروری شما را تغییر دهد (احتمال داشتن فرزند). اکثر مردان پس از جراحی می‌توانند نعوظ طبیعی داشته باشند. مردان مبتلا به سرطان بیضه قدرت باروری و تستوسترون کمتری نسبت به دیگران دارند. همچنین ممکن است در رشد اسپرم کاهش مختصری داشته باشند. اگر غدد لنفاوی برداشته شود، ممکن است انزال سخت‌تر انجام شود. اگر مشکلی وجود داشته باشد داروهایی وجود دارند که می‌توانند به انزال کمک کنند. بدانید که با بهبودی، بدن تعادل پیدا می‌کند. باگذشت زمان، بیضه و غدد لنفاوی سالم باعث تولید تستوسترون کافی برای بازگشت به حالت طبیعی می‌شوند.

خطر بیماری‌های قلبی در بیمارانی که تحت پرتودرمانی و یا شیمی‌درمانی قرار دارند؛ پس از درمان افزایش می‌یابد. تغییر ساده در سبک زندگی می‌تواند از بروز مشکلات جلوگیری کند. به‌عنوان‌مثال، ورزش منظم، کم خوردن غذای فرآوری شده و عدم استعمال دخانیات به شما کمک خواهد کرد. برای بررسی فشارخون، سطح چربی و گلوکز حتماً معاینات منظم را جدی بگیرید.

کلام پایانی

بیضه‌ها بخشی از سیستم تولیدمثل مردان هستند. بیضه‌ها جایی هستند که اسپرم بالغ می‌شود. بیضه‌ها همچنین هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون ایجاد می‌کنند. این هورمون میل جنسی را در مردان کنترل می‌کند.  همچنین رشد عضلات، استخوان و موهای بدن را نیز کنترل می‌کند. بدیعی است که هرگونه خلل در این اندام مهم می‌تواند نگرانی‌ها و مشکلات فراوانی را ایجاد کند. بنابراین لازم است که مردان مراقبت‌های لازم را در این خصوص انجام دهند. در این مقاله سعی شده است بخشی از مواردی که به شناخت بهتر این بیماری کمک می‌کند شرح داده شود و نشانه‌ها، علائم ابتلا و ریسک این بیماری نیز بیان گردد. لازم است که برای انجام خودآزمایی و آگاهی بیشتر از این بیماری مطالعات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.

منابع

www.mayoclinic.org

www.cancer.net

www.urologyhealth.org