رژیم غذایی سم‌زدایی یا دتوکس و 10 فایده آن
همانگونه که بیشتر شما هم اطلاع دارید، این روزها رژیم غذایی سم‌زدایی(دتوکس) تبدیل به یکی از موضوعات پربازدید در بستر اینترنت و مجلات سلامت شده است. انواع رژیم‌های سم‌زدایی با وعده‌های کاهش وزن، سم‌زدایی بدن، افزایش سلامت و بهبود عملکرد ارگان‌های حیاتی وجود دارد. البته این اواخر شاهد تبلیغات انواع رژیم‌های سه روزه و هفت روزه دتوکس در مجلات و شبکه‌های تلوزیونی هستیم. اما سوالی که بیشتر ذهن افرادی که قصد اعمال آن را دارند درگیر خود می‌کند، فواید، مضرات و چیستی آن است. پس برای یافتن پاسخی مناسب درباره این موضوع داغ مجلات سلامت تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
رژیم سم‌زدایی چیست؟
بدن ما انسان‌ها طوری طراحی شده است که بتواند به بهترین شکل ممکن خود را پاکسازی کند. در واقع بدن ما قادر است سموم را به شیوه‌های مختلف دفع کند. این عمل در شب و ساعات اولیه صبح بیشتر از دیگر زمان‌ها صورت می‌پذیرد. با افزایش سن و قرار گرفتن در معرض سموم بیشتر، بدن دیگر نمی‌تواند همانند گذشته، خود را پاکسازی کند. پس اینجاست که رژیم‌های غذایی سم‌زدایی وارد عمل می‌شوند تا بار اضافی را از روی ارگان‌های حیاتی بدن بردارند. در اصل دو دلیل اساسی برای انباشته شدن توکسین‌ها در بدن وجود دارد که در زیر آورده شده است.
- قرار گرفتن در معرض سمومی که در محیط اطراف وجود دارد. برای مثال قرار گرفتن در معرض توکسین‌های موجود در آب، هوا و غذاهای مصرفی.
- خستگی بیش از حد بدن، وجود استرس و اضطراب و اختلال در سیستم عصبی
به طور معمول، ریه‌ها وظیفه دارند که مواد و ذرات خارجی را از طریق بازدم به بیرون از بدن هدایت کنند. همچنین کبد، روده‌ها، کلیه‌ها و سیستم لنفاوی هم وظیفه دارند توکسین‌های موجود در سیستم گردش مواد را دفع کنند. البته پوست هم نقش مهمی در فرایند سم‌زدایی از بدن بر عهده دارد. چرا که پوست در بسیاری از موارد از ورود توکسین‌ها به بخش‌های داخلی بدن جلوگیری می‌کند. با این حال در مواردی ممکن است تلاش‌های بدن برای سم‌زدایی کافی نباشد. برای مثال عادات تغذیهای ناسالم، آلودگی زیاد هوا و سیگار کشیدن می‌تواند بدن را در چنین وضعیتی قرار دهد. در کل در چنین شرایطی است که رژیم‌های غذایی سم‌زدایی یا دتوکس برای حفاظت از بدن وارد عمل می‌شوند.
چه کسانی می‌توانند از رژیم سم‌زدایی استفاده کنند؟
در واقع بدن همه ما به سم‌زدایی احتیاج دارد. اما در بعضی از موارد هم بدن علائمی را مبنی بر نیازش به سم‌زدایی نشان می‌دهد. در زیر به این علائم اشاره شده است.
- اغلب سرماخوردگی‌های مکرر، گلودرد، خارش بینی، سرفه و ضعف در سیستم ایمنی مشاهده می‌شود
- مشاهده شدن حالاتی نظیر ضعف، خستگی، تحریک‌پذیری، سرگیجه، حالت خواب، خلق و خوی متغیر، افسردگی و اضطراب
- احساس درد در مفاصل و ستون فقرات، سردرد و گرفتگی گردن
- سوءهاضمه، حالت تهوع، بوی بد دهان، یبوست و تب
- بثورات پوستی، قرمزی پوست و تحریک و خارش چشم‌ها
با این حال حتماً قبل از شروع به رژیم غذایی سم‌زدایی باید با یک پزشک مشورت کنید. چرا که ممکن است اعمال خود سرانه رژیم دتوکس برای شما مضراتی در پی داشته باشد.
چه کسانی نمی‌توانند از رژیم سم‌زدایی استفاده کنند؟
افرادی هستند که نمی‌توانند از رژیم سم‌زدایی بهره‌ای ببرند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
- افراد مبتلا به بیماری دیابت
- افرادی که مبتلا به هیپوگلیسمی یا مقاومت به انسولین هستند
- بیماران مبتلا به فشارخون (فشار خون بالا)
- بیماران مبتلا به نارسایی کلیه و افرادی که استعداد ژنتیکی برای ابتلا به بیماری‌های کلیوی دارند
- گروه سنی 0 تا 18 سال
- استفاده از رژیم غذایی سم‌زدایی به مادران باردار و شیرده به هیچ وجه توصیه نمی‌شود
- قرص‌های ضدافسردگی و مانند آن‌ها ممکن است با مواد غذایی مورد استفاده در رژیم دتوکس تداخل داشته باشند. پس این افراد نباید از این رژیم استفاده کنند
- افرادی که نارسایی سیستم ایمنی دارند
چرا به رژیم سم‌زدایی احتیاج داریم؟
بدن ما قادر است سموم را خنثی و از طریق راه‌های طبیعی (عرق، ادرار، مدفوع) از بدن دفع کند. اما با افزایش سموم بدن، بار زیادی می‌تواند به اندام‌های حیاتی بدن منتقل شود. بنابراین رژیم سم‌زدایی جهت پاکسازی بدن از سموم و مواد مضری که به خاطر عوامل محیطی، تغذیه نادرست، مصرف ناآگاهانه دارو، مصرف الکل و مواد مخدر به بدن وارد شده‌اند انجام می‌شود. همچنین در کنار عواملی که در سطر بالا گفته شد استرس هم می‌تواند دلیلی بر تجمع مواد مضر در بدن باشد.
در واقع با کمک رژیم غذایی سم‌زدایی می‌توان بار سنگین افتاده بر روی ارگان‌های حیاتی بدن را سبکتر کرد. برای مثال با به کارگیری رژیم سم‌زدایی می‌توان به کلیه‌ها استراحت داد و موجب بهبودی در عملکرد آن‌ها شد. همچنین با دتوکس می‌توان از کبد و عملکرد آن حمایت کرد.
روش‌های سم‌زدایی از بدن
در کل چندین روش برای سم‌زدایی از بدن وجود دارد که همه آن‌ها می‌تواند در قالب یک برنامه منظم اعمال شود.
- نوشیدن آبمیوه و سبزیجات تازه، استفاده از اسموتی‌ها و یا مایعاتی نظیر دمنوش‌های گیاهی به مدت چند روز
- اعمال رژیم‌های غذایی ویژه که از نظر محتوای آنتی‌اکسیدانی غنی هستند
- روزه گرفتن
- پاکسازی روده بزرگ با استفاده از ملین‌ها
- استفاده از حمام و سونا جهت دفع سموم از طریق عرق کردن
- ورزش کردن
- حذف کامل مواد مخدر، سیگار و الکل
10 فایده رژیم سم‌زدایی برای سلامت
- رژیم سم‌زدایی می‌تواند موجب تقویت سیستم ایمنی و گوارش شود.
- رژیم سم‌زدایی می‌تواند سطح انرژی و شادابی بدن را افزایش دهد.
- رژیم سم‌زدایی می‌تواند گردش خون را بهبود بخشد.
- به کمک رژیم دتوکس می‌توان ورم یا اِدم، سوءهاضمه و نفخ معده را از بین برد.
- به کمک رژیم دتوکس می‌توان از پیری زودرس جلوگیری کرد.
- به کمک رژیم دتوکس می‌توان توکسین‌ها و مواد مضر را بهتر از بدن دفع کرد.
- با رژیم سم‌زدایی می‌توان مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند آهن، ید، روی، مس و ویتامین‌ها را بهتر دریافت کرد.
- با رژیم سم‌زدایی می‌توان سلامت پوست و مو را تقویت کرد.
- رژیم سم‌زدایی می‌تواند به مدیریت هورمون‌های استرس در بدن کمک کند.
- رژیم دتوکس با محدود کردن مواد غذایی سمی در درازمدت می‌تواند برای رسیدن به رژیم تغذیهای سالم، مفید باشد. همچنین می‌تواند از به وجود آمدن اعتیاد به مواد غذایی شیرین جلوگیری کند.
رژیم دتوکس در تغذیه روزانه
وقتی در تغذیه روزانه خود به رژیم سم‌زدایی جای می‌دهید باید خیلی محتاطانه عمل کنید. چون تغذیه یک طرفه هر چند به مدت کوتاهی هم باشد ممکن است سبب بروز مشکلات سلامتی شود. مواردی که باید در صورت اعمال رژیم دتوکس در تغذیه روزانه توجه شود در زیر گفته شده است.
- هنگام استفاده از رژیم دتوکس در برنامه تغذیه روزانه باید از منظم بودن وعده‌های غذایی اطمینان حاصل شود.
- در این رژیم غذایی از نمک استفاده نمی‌شود و به جای آن ادویه‌ها را می‌توان به غذا‌ها اضافه کرد.
- در طی رژیم دتوکس باید از مصرف قهوه و چای اجتناب شود. البته در رژیم سم‌زدایی به جای چای سیاه، چای سبز و دمنوش‌های دارچین، زنجبیل، آویشن، نعناع، گل رز، زردچوبه و چای مریم گلی ترجیح داده می‌شود.
- گوشت و محصولات گوشتی را باید از رژیم غذایی بیرون کرد. اما بهتر است هر 2 یا 3 روز یک بار یک تکه گوشت بدون چربی و ماهی خورده شود.
- حذف تمامی محصولات لبنی از رژیم غذایی به غیر از شیر، کفیر و ماست کم‌چرب.
- روزانه باید یک پرس ماست یا دو فنجان کفیر مصرف کرد.
- به طور معمول در رژیم سم‌زدایی، نوشیدنی‌هایی که با سبزیجات برگ سبز آماده شده‌اند مصرف می‌شود.
- نوشیدنی‌های دتوکس و دمنوش‌هایی که از نظر ویتامین C غنی هستند باید در روزهای اول رژیم ترجیح داده شوند.
- روزانه حداقل باید یک پرس از حبوباتی نظیر عدس خورده شود.
- در طول روز حداقل باید 3 لیتر آب مصرف شود.
- باید سبزیجات سبز غنی از ویتامین B خورده شود.
- یک قانون مهم در رژیم دتوکس این است که باید سبزیجات و میوه‌ها را در فصل کشت خود استفاده کرد.
- باید از مصرف مواد غذایی فرآوری‌شده و فست‌فودها خودداری کرد.
- قطعاً باید از مصرف شکر و تمامی مواد غذایی حاوی شکر خودداری کرد.
نکات منفی در رابطه با رژیم سم‌زدایی
- استفاده از رژیم‌های سم‌زدایی که حاوی مقدار زیادی از مایعاتی مانند آبمیوه و آب سبزیجات هستند ممکن است خطرناک نباشد. اما استفاده برخی از مخلوط‌های گیاهی یقیناً می‌تواند برای سلامتی خطرناک باشد. حتی در مواردی ممکن است مرگبار هم باشد. به همین دلیل بدون مشاوره با پزشک، فرمول‌های رژیم دتوکس را با توجه بر پیشنهادات سایر افراد استفاده نکنید.
- تمیز کردن غیرضروری روده‌ها آن هم با روش‌های نامناسب می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی در پی داشته باشد. این مشکلات شامل، بی‌حالی، کم‌آبی بدن، یبوست یا اسهال مزمن، انسداد روده و پاره شدن روده است.
- نوشیدن مقادیر زیاد آبمیوه می‌تواند در بیماران کلیوی احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. چون در برخی از آبمیوه‌ها میزان کلسیم اگزالات بالا است.
- تمامی محصولات دتوکسی موجود در بازار که ادعا می‌کنند قادرند بیماری‌ها و مشکلات سلامتی را درمان کنند، در صورت مصرف زیاد می‌توانند تهدید بزرگی برای سلامتی باشند.
- روزه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت هم از جمله رفتارهای پرخطری هستند که در رژیم دتوکس به کار گرفته می‌شوند. در زیر خطرات هر دو نوع ناشتایی آورده شده است.
- روزه‌داری (ناشتایی) کوتاه‌مدت: موجب کمبود آب، خستگی، تنش، بیهوشی، سردرد و درد معده ناشی از گرسنگی می‌شود.
- روزه‌داری (ناشتایی) بلندمدت: سبب کاهش انرژی، کمبود ویتامین‌ها، کمبود مواد معدنی و همچنین موجب از بین رفتن تعادل الکترولیت بدن می‌شود.
مهمترین نکته این است که در مورد رژیم‌های دتوکس، فواید و مضرات آن‌ها مطالعات علمی زیادی در دسترس نیست. البته در کنار این‌ها، باید عادات ناسالم مانند مصرف شکر، الکل و سیگار را ترک کنیم. همچنین اگر دنبال زندگی سالمی هستیم، لازم است که استفاده از مایعات را هم فراموش نکنیم.
کاهش وزن به کمک رژیم غذایی سم‌زدایی
با اطمینان خاطر می‌توان گفت که رژیم دتوکس روشی مخصوص برای کاهش وزن نیست. در واقع رژیم‌های غذایی سم‌زدایی به خاطر محدود کردن کالری دریافتی ممکن است سبب کاهش وزن شوند، اما بعد از اتمام دوره رژیم، این چند کیلو کاهش وزن هم در مدت زمان کمی برمی‌گردد. پس با این اوصاف توصیه ما این است که برای داشتن وزنی ایده‌ال روش‌های تغذیهای خود را اصلاح کنید.
علاوه بر این موارد که گفته شد، رژیم‌های دتوکس که با هدف کاهش وزن سریع در مدت زمان کم، اعمال می‌شوند ممکن است در مدت زمان طولانی بیش از فواید احتمالی، برای سلامتی مضراتی داشته باشند. یعنی این رژیم‌ها پتانسیل آن را دارند که سبب آسیب‌های جدی به سلامتی شوند.
اما بهترین راه برای کسانی که می‌خواهند از شر وزن‌های اضافی خود خلاص شوند این است که در رژیم غذایی خود اصلاحاتی انجام دهند. همچنین می‌توانند رژیم غذایی خود را بر پایه مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی بناگذاری کنند. علاوه بر این از انجام حرکات ورزشی با برنامه منظم غافل نشوید.
دمنوش‌های دتوکسی و مقدار مصرف آن‌ها
دمنوش‌های دتوکس با استفاده از گیاهان دارویی درست می‌شوند. بهتر است گیاهان دارویی را از یک عطاری قابل‌اطمینان تهیه نموده و در خانه درست کنید. در این مورد به هیچ وجه استفاده از دمنوش‌های آماده توصیه نمی‌شود؛ چرا که فواید و مضرات دمنوش‌های آماده یکی از موضوعات داغ و پربحث در دنیای پزشکی است. اگر دمنوش‌های دتوکس جهت کاهش وزن و به صورت ناآگاهانه مصرف شوند، می‌توانند سلامتی بدن را تهدید کنند. روزانه فقط می‌توان از یک نوع دمنوش دتوکسی آن هم 2 تا 3 فنجان استفاده کرد. چون گیاهان دارویی مختلف ممکن است با هم تداخل داشته باشند.
دمنوش‌های مرسوم در رژیم‌های سم‌زدایی
- دمنوش قاصدک
- چای سبز
- دمنوش زنجبیل
- دمنوش رازیانه
- دمنوش آویشن
5 توصیه برای افرادی که قصد گرفتن رژیم سم‌زدایی دارند
- لازم است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید و سپس با کمک ایشان بهترین روش دتوکس را انتخاب کنید. همچنین از هیچ محصول دتوکسی که پزشکتان مصرف آن را برایتان تایید نمی‌کند استفاده نکنید.
- سعی کنید با انجام تمرینات ساده مانند راه رفتن و یوگا بر استرس خود غلبه کنید.
- سعی کنید با انجام تکنیک‌های تنفسی مانند مدیتیشن به درستی نفس بکشید تا گردش اکسیژن در بدنتان بهتر صورت گیرد.
- سه بار در روز، ابتدا پنج دقیقه با آب گرم و بعد سی ثانیه هم با آب سرد، دوش بگیرید. سپس به مدت سی دقیقه در تخت‌خواب دراز بکشید. با این کار می‌توانید بدن خود را زنده نگه دارید و سطح انرژی خود را هم افزایش دهید.
- استفاده از محصولات بهداشتی حاوی مواد شیمیایی را به حداقل برسانید.
سخن پایانی
در کل رژیم‌های غذایی مختلفی برای بهبود وضعیت سلامتی و کاهش وزن وجود دارند. اما واقعیت این است که هیچ کدام از این رژیم‌ها در طولانی‌مدت کارایی ندارند. بنابراین از این رژیم‌های کوتاه‌مدت انتظار معجزه نداشته باشید. سعی کنید سبک زندگی خود را تغییر بدهید و در کمترین زمان ممکن از عادات بد خود نجات یابید. همچنین ورزش را به یکی از ارکان زندگی خود تبدیل کنید.
این نوشتار صرفا جهت افزایش آگاهی شما همراهان گرامی تهیه و منتشر شده است و نباید تبدیل به ابزاری جهت درمان شود. بهتر است قبل از شروع رژیم غذایی سم‌زدایی با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
www.medicalpark.com.tr
