نکاتی برای برقراری ارتباط مؤثر
برقراری ارتباط مؤثر مانند هر چیز دیگری نیازمند یادگیری مهارت‌هایی است. هنری که مهارت ارتباط مؤثر نامیده می‌شود و در زندگی ما تأثیر بسزایی دارد. فردی که این مهارت‌ها را بهتر از دیگران داشته باشد، قطعاً در برقراری ارتباط و شکل دادن به روابط خود موفق‌تر است. پس برای همه ما لازم است تا این مهارت‌ها را آموزش ببینیم تا به شکل بهتری با دنیای اطراف خود ارتباط برقرار کنیم. این ارتباط برقرار کردن وقتی همراه با مهارت‌های لازم باشد می‌تواند به ارتباطی مؤثر تبدیل شود و وضعیت روابط ما را دگرگون سازد.
مهارت‌های ارتباطی چیست؟
مهارت‌های ارتباطی به معنی توانایی انتقال اطلاعات به دیگران به شیوه مناسب و مؤثر است که باعث بهتر شدن ارتباطات بین افراد می‌شود و نتیجه آن می‌تواند رضایت از زندگی را در افراد بیشتر کند.
توانایی برقراری ارتباط مؤثر شاید مهمترین مهارت در زندگی باشد. این همان چیزی است که ما را قادر می‌سازد اطلاعات را به افراد دیگر منتقل کنیم و آن چه را که به ما گفته می‌شود درک کنیم. فقط باید نوزادی را ببینید که با دقت به مادرش گوش می‌دهد و سعی می‌کند صداهایی را که از او بیرون می‌آید تکرار کند تا درک کنید که اصرار برای برقراری ارتباط چقدر اساسی است.
ارتباطات، در ساده‌ترین حالت، عمل انتقال اطلاعات از یک مکان به مکان دیگر است. ارتباط ممکن است به صورت صوتی (با استفاده از صدا)، نوشتاری (با استفاده از رسانه چاپی یا دیجیتال مانند کتاب، مجله، وب‌سایت یا ایمیل)، بصری (با استفاده از آرم، نقشه و یا نمودار) و یا غیرکلامی (با استفاده از زبان بدن، حرکات و موارد دیگر لحن و میزان صدا) باشد. در عمل، ارتباط مؤثر اغلب ترکیبی از چندین مورد از این موارد است.
انواع مهارت‌های ارتباطی
مهارت‌های ارتباطی نیز مانند تمام مهارت‌های دیگر، انواعی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
1. گوش دادن فعال
شنونده خوب بودن یکی از بهترین راه‌ها برای برقراری ارتباط خوب است. هیچکس دوست ندارد با کسی ارتباط برقرار کند که در هنگام گوش دادن فقط به فکر پاسخ دادن است و وقت خود را برای گوش دادن به شخص مقابل اختصاص نمی‌دهد. برای تمرین گوش دادن فعال وقت بگذارید. گوش دادن فعال شامل توجه دقیق به صحبت‌های شخص دیگر، پرسیدن سؤالات ریز، روشن و بیان مجدد گفته‌های شخص برای اطمینان از درک است. از طریق گوش دادن فعال، بهتر می‌توانید صحبت‌های شخص مقابل را درک کنید و پاسخ مناسب دهید.
2. ارتباط غیرکلامی
زبان بدن، تماس چشمی، حرکات دست و صدای فرد، جزئی از مهارت‌های ارتباطی هستند. مهارت‌هایی که شاید به زبان نیایند اما تأثیر بسزایی در ارتباطات مؤثر دارند. موضع آرام و باز (دست‌ها باز، پاها آرام) و لحن صمیمی باعث می‌شود تا فرد احساس نزدیکی کند و ارتباط مؤثر بیشتری را برقرار سازد.
تماس چشمی نیز یکی از ارتباطات مؤثر مهم است زیرا با آن فرد نشان می‌دهد که روی گفتگو متمرکز است و دقت زیادی به صحبت‌های طرف مقابل دارد. البته لازم است بدانید که خیره شدن هم روش درستی برای ارتباط مؤثر نیست. همچنین در حین صحبت به سیگنال‌های غیرکلامی دیگران توجه کنید. غالباً، نشانه‌های غیرکلامی احساس واقعی شخص را بیان می‌کنند. به عنوان مثال، اگر فرد به چشمان شما نگاه نمی‌کند، ممکن است ناراحت باشد یا حقیقت را پنهان کند.
3. شفاف و واضح صحبت کردن
ارتباط کلامی خوب به معنای به اندازه صحبت کردن است. سعی کنید تمام پیام خود را در کمترین کلمات ممکن بگنجانید. حرفتان را واضح و مستقیم بگویید و شفاف صحبت کنید. سر و صدا کردن و واکنش نامعقول نشان دادن به این معناست که شما به خودتان مطمئن نیستید. البته قبل از گفتن، به آن چه می‌خواهید بگویید، فکر کنید. این به شما کمک می‌کند تا از صحبت زیاد یا گیج کردن مخاطب خود جلوگیری کنید.
4. لحن دوستانه و باادب
یکی از مهمترین نکات برقراری ارتباط مؤثر، این است که صحبت‌های خود را با لحنی دوستانه و محترمانه بیان کنید. لحن دوستانه، محترمانه و لبخند شما باعث برقراری رابطه‌ای صادقانه می‌شود و افراد زیادی را به برقراری ارتباط با شما ترغیب می‌کند. این مهم هم در ارتباط حضوری و هم در ارتباط کتبی وجود دارد و نیاز است که دقت بیشتری بر آن باشد.
5. اعتماد به نفس
اطمینان از تعاملات خود با دیگران مهم است. اعتماد به نفس به اطرافیان شما نشان می‌دهد که به گفته‌های خود ایمان دارید و آن را دنبال خواهید کرد. تراوش اعتماد به نفس می‌تواند به سادگی برقراری تماس چشمی یا استفاده از لحنی محکم اما دوستانه باشد. از بیان گفته‌ها مانند سؤال بپرهیزید. البته مواظب باشید متکبر یا پرخاشگر به نظر نرسید. مطمئن باشید که همیشه در حال شنیدن طرف مقابل هستید و با او همدردی می‌کنید.
6. همدلی
استفاده از عباراتی به سادگی “من می‌فهمم”، “حق با توست”، “تو حق داری غمگین باشی” نشان می‌دهد که به حرف شخص مقابل گوش داده‌اید و به نظرات او احترام می‌گذارید. گوش دادن فعال می‌تواند به طرف مقابل شما این پیام رابرساند که مهم است و برای او ارزشی قائل هستید. بدین ترتیب او حس می‌کند که همدلی شکل گرفته است.
7. داشتن ذهنی باز و انعطاف‌پذیر
برای برقراری یک ارتباط خوب و سالم نیاز است که فرد ذهنی باز داشته باشد. تمامی صحبت‌ها را به دقت گوش کند و انعطاف‌پذیر باشد. در هنگام گوش دادن، فقط به پاسخی که متناسب با عقاید خود است فکر نکند و با ذهنی رها از عقاید قبلی خود، وارد مکالمه شود. با تمایل به گفتگو، حتی با افرادی که با آن‌ها مخالف هستید، می‌توانید گفتگوی صادقانه و سازنده‌تری داشته باشید.
8. با احترام برخورد کنید
در صورت احترام به افراد و عقایدشان، مردم در برقراری ارتباط با شما امنیت بیشتری را حس خواهند کرد و بیشتر با شما ارتباط مؤثر برقرار می‌کنند. اقدامات ساده‌ای مانند استفاده از نام شخص ، برقراری ارتباط چشمی و گوش دادن فعال هنگام صحبت فرد باعث می‌شود كه فرد احساس امنیت كند و تمایل بیشتری به برقراری ارتباط با شما داشته باشد. از حواس‌پرتی پرهیز کنید و تمرکز خود را روی مکالمه حفظ کنید.
9. بازخورد
داشتن بازخورد مناسب و به موقع، مهارت مهمی در برقراری ارتباط است. در برابر اتفاقات به اطرافیانتان حس خود را بگویید و دقیقاً به همان اندازه واکنش نشان دهید. وقتی ما حس خوب و بد خود را منتقل می‌کنیم، اطرافیان نیز به آن آگاه می‌شوند و می‌توانند ارتباط مؤثر بیشتری را با شما داشته باشند.
10. استفاده از شکل مناسب ارتباط
یک مهارت مهم ارتباطی این است که بدانید برای هر اتفاقی و هر محیطی، از چه نوع ارتباطی استفاده کنید. به عنوان مثال، بیشتر مکالمات جدی بهتر است به صورت حضوری انجام شوند.
اهمیت استفاده از مهارت‌های ارتباطی مؤثر
مهارت‌های ارتباطی در تمام ابعاد زندگی روزانه‌مان کاربرد دارند زیرا ما در تمام طول روز در حال ارتباط برقرار کردن با افراد مختلف هستیم. از صبح که از خانه بیرون می‌آییم و سوار وسایل نقلیه عمومی می‌شویم، تا در محل کار، موقع خرید از سوپرمارکت، با خانواده و دوستان. تمامی این موارد نیازمند آن است که ما مهارت‌های ارتباطی را به خوبی یاد گرفته باشیم و از آن‌ها استفاده کنیم تا ارتباطات مؤثرتر و مفیدتری را برقرار کنیم. صرف‌نظر از این که در چه جایگاهی هستیم، یکی از مهمترین نیازهای ما برقراری ارتباط است که نیازمند داشتن مهارت‌های ارتباطی خوب و مفید است.
وقتی شما بتوانید مهارت‌های ارتباطی را در روابطتان پیاده کنید، قطعاً روابطی بهتر و سالم‌تر را تجربه می‌کنید. کمتر دچار سوءتفاهم می‌شوید و فرصت پیشرفت بیشتری برای شما فراهم آورده می‌شود.
چگونه مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنیم؟
برای آن که بتوانید ارتباط مؤثرتری را برقرار کنید، نیاز است که مهارت‌های ارتباطی را که در بالا ذکر شد، یاد بگیرید و آن‌ها را در تعاملاتتان پیاده کنید. یکی از کاربردی‌ترین راه‌هایی که شما می‌توانید مهارت‌های خود را تقویت کنید این است که در ارتباطات خود و اطرافیانتان دقت لازم را به خرج دهید و ببینید چه شخصی می‌تواند ارتباط بهتری برقرار کند. می‌توانید نکات مثبت آن فرد را الگوبرداری کنید و استفاده کنید. راه‌های دیگری نیز برای برقراری ارتباط مؤثر وجود دارند. می‌توانید در رفتارهایتان دقیق‌تر شوید، با دقت بیشتری گوش کنید، با طرف مقابل همدلی کنید و به او بگویید که احساساتش را درک می‌کنید، آدم‌ها را همانگونه که هستند بپذیرید و نخواهید آن‌ها را تغییر دهید، قاطع، محکم، شفاف و رسا صحبت کنید، از قبل به گفته‌هایتان فکر کنید، این موارد به شما کمک می‌کنند تا ارتباط بهتر و مؤثرتری داشته باشید.
سخن پایانی
ارتباط مؤثر از آن مهارت‌هایی است که همه ما در روزمره‌مان به آن نیاز داریم. در بالا درباره چیستی و اهمیت آن، انواع آن و چگونگی برقراری ارتباط بهتر صحبت کردیم. حال نیاز است این مهارت‌های ارتباطی را که در قالب کلمات بیان شدند، وارد زندگی‌مان کنیم و از آن‌ها بهره ببریم تا بتوانیم ارتباطات مؤثر بهتری برقرار کنیم و روابطمان معنای بیشتری داشته باشند. اگر شما هم نیاز دارید که تغییری در نوع ارتباطاتتان دهید و روابطتان را بهتر کنید، پس می‌توانید از این مقاله استفاده کنید.
منابع
